Jackson Hainesschaats

Oorsprong

Jackson Haines is geboren in 1840 in New York City en is overleden aan longontsteking op 23 juni 1875 in Kokkola in Finland. Hij wordt beschouwd als de vader van het moderne kunstrijden (de zogenaamde international style). Tot 1860 overheerste de statische Engelse stijl in het kunstrijden. Haines was opgeleid tot balletdanser en toen hij in aanraking kwam met het schaatsen paste hij tal van nieuwe figuren en bewegingen toe uit het ballet. Daarvoor moesten ook zijn schaatsen worden aangepast. Drie elementen zijn van belang:

– de schaats is voorzien van een sierlijke (in de lengterichting) platte krul. De krullen waren tot dan, naar Nederlands voorbeeld, vaak plat uitgesmeed in de breedterichting.
– de schaats werd direct aan zijn schoenen of laarsjes vastgeschroefd. Het vastschroeven van de schaats aan de schoen had tot voordeel dat de schaats steviger zat, vooral bij de afzet van sprongen en het vervolgens opvangen van het lichaam zodra de schaats weer op het ijs neerkwam.
– de schenkel werd ronder geslepen zodat hij kortere bochten kon maken.

Schaatsen met deze elementen werden na 1870 steeds algemener bij het kunstschaatsen. Ook Nederlandse schaatsenmakers maakten na 1900 reclame met dergelijke schaatsen.
Haines kwam tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog rond 1864 naar Europa, waar hij in twaalf landen demonstraties gaf en veel bewondering oogstte.
Door zijn balletachtergrond introduceerde hij bij het kunstrijden muziekbegeleiding.

In 1863 verkrijgt de Amerikaan Gardner T. Barker patent op een schaats die we nu het model Jackson Hainesschaats noemen.
In Wenen (Oostenrijk) maakte schaatsenmaker Ignaz Heiss junior op aanwijzing van Jackson Haines een vergelijkbare schaats. Haines verkeerde vanaf 1865 tot aan zijn dood in 1875 vaak in Wenen, waar hij veel furore maakte. Heiss adverteerde met zijn Jackson Haines model in Oostenrijkse kranten tussen 1870 en 1877.
B. & O. Liberg uit Rosenfors bij Eskilstuna (Zweden) maakte al heel vroeg (circa 1880) de Jackson Hainesschaats.
De Duitse schaatsenverkopers Widmann&Sohn uit München en Paul Kühn uit Leipzig hadden respectievelijk in 1898 en 1902 de Jackson Hainesschaats in hun catalogus.
Ca. 1920 maakte schaatsenmaker David Sieper&Sohn uit Remscheid de Jackson Hainesschaats.
Tussen 1930 en 1940 deden dat ook de schaatsenmakers H. Becker en J.P.Becker jr, beide uit Remscheid. Ook werden door schaatsenmakers in Duitsland schaatsen met de naam Jackson Haines op de markt gebracht die geen platte krul maar een afgeronde platte punt hadden.

Omschrijving

De schaats is voorzien van een sierlijke (in de lengterichting) platte krul. De krullen waren tot dan, naar Nederlands voorbeeld, vaak plat uitgesmeed in de breedterichting.
De schaats wordt direct aan de schoenen of laarsjes vastgeschroefd. (Er zijn ook veel schaatsen gemaakt met een klemsysteem in plaats van schroeven maar dat zijn geen Jackson Hainesschaatsen).
De schenkel wordt ronder geslepen zodat de schaatser kortere bochten kan maken.

 

Bron

Wiebe Blauw, Frits Locher en Niko Mulder, 2024
G.P.H. Zimmermann, Eigen Haard 1885, pagina 576-578
Advertenties Oostenrijkse kranten: Tages-Post (1870-1877) en Grazer Volksblatt (1874)