Metalen kunstschaats

Oorsprong

De eerste geheel metalen schaatsen zijn afkomstig uit Philadelphia (VS) en dateren van 1848 naar ontwerp van E.V. Bushnell. Philadelphia was in die tijd het centrum van het Noordamerikaanse schaatsen. De schaats was vooral bedoeld voor het kunstrijden, dat in Amerika in populariteit sterk toenam. De metalen kunstschaats nam daarna een grote vlucht in Amerika, Duitsland en Engeland.

Deze buitenlandse schaatsen werden in Nederland geïmporteerd en door verkopers aan het Nederlandse publiek verkocht. Een eerste advertentie met de verkoop van metaalschaatsen is van H.C. Graamans & Zn uit Rotterdam in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 27 december 1881: ‘Ruime keuze Amerikaansche metaalschaatsen waarbij vernikkelde Austria’s.’

Pas halverwege de jaren dertig van de 20ste eeuw gaat J. Nooitgedagt & Zonen in IJlst als eerste Nederlandse fabrikant over tot het maken van geheel metalen schaatsen. In een advertentie in De Courant Het Nieuws van de Dag van 21 december 1939 noemt J. Nooitgedagt & Zonen zich met trots de ‘Eerste Nederlandsche Fabriek van metalen sportschaatsen’. Andere Friese fabrieken volgden daarna Nooitgedagt.

Nooitgedagt merkte overigens in de advertentie terecht op dat hij de eerste Fabriek was die metalen schaatsen maakte, want er waren daarvoor wel kleine smeden of werktuigkundigen die voor zichzelf en/of vrienden en familieleden wel eens geheel metalen kunstschaatsen maakten. Maar tot een regelmatige productie kwam dat niet.

Omschrijving

De schenkel van metalen schaatsen wordt uit een stuk staal gestanst. De voetsteunen worden of op de schenkel gelast of er met schroeven aan vastgezet. De schenkel is vrij kort om goed te kunnen draaien op het ijs.

Er zijn drie bevestigingsmogelijkheden voor de schoen. In de eerste plaats kunnen er riempjes worden gebruikt. In de tweede plaats kan de schoenzool aan de voetsteunen worden geschroefd. In de derde plaats kan met een klemsysteem de voetzool worden vastgeklemd.

Bron

Van Glis tot Klapschaats, 2001