Oefenschaats

Oorsprong

Een van de grote problemen bij het leren schaatsen is het behoud van het evenwicht op de smalle ijzers. Alle beginners en dus vooral kinderen hebben de neiging naar binnen of buiten te zwikken. Dit beginnersprobleem is van alle tijden en is eigen aan het schaatsen. Om het stabiele staan op de schaats te leren werd de schaats voorzien van twee evenwijdig lopende ijzers per schaats.

De Duitse firma J.T. Schomann uit Rostock maakte in 1823 al reclame met de oefenschaats (‘Doppelbahn’). In Engeland bracht de firma Hill & Son uit Londen in 1864 de Alexandra-schaats op de markt, die speciaal ontworpen was voor vrouwen en kinderen die het schaatsen wilden leren. De Alexandra-schaats had bij de hak een pin die voor het remmen gebruikt kon worden.

In Duitsland worden dergelijke oefenschaatsen in het laatste kwart van de 19de eeuw aangetroffen als metalen schaatsen, vaak met twee halve hulpschenkels ter hoogte van de hak.

In Nederland kwam de oefenschaats pas in de 20ste eeuw op de markt. Daarvóór werden waarschijnlijk wel geïmporteerde oefenschaatsen gebruikt. Aangenomen mag worden dat oefenschaatsen in Nederland minder opportuun werden geacht, omdat het schaatsen in Nederland meer spelenderwijs werd geleerd.

Een bijzondere oefenschaats werd door de firma A.K. Hoekstra rond 1915 gemaakt. Zijn oefenschaats bestond enkel uit een schaatsenhout dat van onderen rond was afgewerkt. Kinderen konden dan binnenshuis vast oefenen in het vinden en bewaren van het juiste evenwicht. Deze oefenschaats werd door Hoekstra aangeprezen als ‘vooroefenschaats’.

Omschrijving

De oefenschaats heeft het model van een doorloper of Brabants klompje, maar is voorzien van twee ijzers die elk met een bout en een schroef aan de stapel worden verbonden. Het betreft vrijwel altijd schaatsen in kindermaten. Als beginnersschaats werd de oefenschaats ook wel ‘kneukelhouder’ genoemd.

Submodel: oefenschaats met drie ijzers.

Bron

Van Glis tot Klapschaats, 2001