Ouderkerker schaats

Oorsprong

Deze schaats dankt zijn naam aan de plaats van herkomst Ouderkerk aan de IJssel in Zuid-Holland. De naam is voor het eerst aangetroffen in een advertentie in het Algemeen Handelsblad in december 1853. Over het algemeen kan men zeggen dat er pas met schaatsen van een bepaalde naam wordt geadverteerd als ze al een langere periode bekendheid genieten.

Waarschijnlijk is de Ouderkerkse schaats het Hollandse antwoord op de Friese schaats, die dan ook in de rest van Nederland aan populariteit wint, want ook de hals van de Ouderkerkse schaats is bekleed met hout.

Omschrijving

De Ouderkerkse schaats heeft in vergelijking met de Friese schaats een kortere en dikkere hals. De schaats heeft geen gesmede knop boven op de hals, maar een uitgesmeed ‘neusje’ dat iets naar voren steekt.

Het is evenals de Friese primair een schaats om rechtuit mee te rijden. Dat betekent dat het ijzer over het algemeen vrij recht geslepen is. Het voetblad van de Ouderkerkse schaatsen is breder dan bij de Friese en blijft naar achteren bij de hak breed, waar de Friese voetstapel juist versmalt.

Ouderkerkse schaatsen komen in veel meer variëteiten voor dan Friese schaatsen: met een bredere of smallere hals, met groter of kleiner neusje. Buttingha Wichers noemt in 1888 deze schaats ook wel de Hollands-Friese doorloper. Dit betekent dat de oude Ouderkerkse schaatsen nog met korte hak werden gemaakt, terwijl er na 1880 ook schaatsen van dit model met doorlopende hak op de markt werden gebracht.

Bij de oude Ouderkerkse schaatsen wordt het houtje met het ijzer verbonden door middel van een boutje dat op het ijzer is gesmeed of er aan is vastgeklonken.  De schroef is bijna altijd een vierpuntsschroef.

De Ouderkerkse schaats wordt tot in de jaren twintig nog gemaakt.

Bron

Van Glis tot Klapschaats, 2001