Schaats op pootjes

Oorsprong

Al in de 17de en 18de eeuw werden in Nederland schaatsen aangetroffen, waarvan de schenkel niet in de voetstapel lag, maar waarbij de schenkel en de voetstapel met elkaar verbonden waren door middel van tussensteunen, zoals de metalen voetplaatschaats. Deze schaats ontwikkelde zich niet tot een algemeen gebruikt model.

In de 19de eeuw werd in Amerika opnieuw gezocht naar lichte schaatsen. Mede door de verbeterde techniek werden schaatsen met tussensteunen in de vorm van korte dikke staafjes op de markt gebracht. De schaatsen dienden alleen voor het kunstrijden.

Naar het voorbeeld van deze Amerikaanse en later ook Engelse en Duitse schaatsen hebben enkele Nederlandse schaatsenfabikanten dit model circa 1905 op de markt gebracht. Ook deze schaatsen op pootjes waren speciaal geschikt voor kunstrijden of schoonrijden.

Het is een overgangsmodel naar de geheel metalen kunstschaatsen. De Firma G.S. Ruiter uit Akkrum noemde de schaats ‘nieuw model Kunstschaats’.

In oktober 1934 vragen de Dierense smid Jan de Rek en zijn zoon Christiaan octrooi aan voor een schaats op pootjes met verwisselbaar ijzer. Na openbaar making van de aanvraag in oktober 1935 maakte de N.V. Fa. G.S.Ruiter bezwaar tegen de aanvraag omdat zij al jaren een dergelijke schaats fabriceerde. Uiteindelijk trekt De Rek zijn octrooiaanvraag in.

Omschrijving

De schaats bestaat uit een houten voetstapel die aan de voorkant enigszins oploopt. De schenkel wordt gevormd door een gebogen staaf waaraan twee pinnen zijn bevestigd, die door de houten voetstapel gaan en met moertjes aan de bovenzijde van de stapel worden vastgedraaid.

Een bijzondere variant van de schaats op pootjes werd gemaakt door G.S.Ruiter uit Bolsward. Zijn schaats was in feite een gewone schoonrijschaats, waarvan een deel van het ijzer van de schenkel tussen de verbindingsbouten was weggelaten zodat daar ruimte ontstond tussen de schenkel en de stapel.

Bron

Van Glis tot Klapschaats, 2001