Elfstedentocht 1963

Enquête H.Gemser

Naam: Henk Gemser
Woonplaats: Hertog van Saxenlaan 33, Franeker
Leeftijd: 22
Beroep: gymnastiekleraar
Starttijd: 6.50 uur
Finish: 23.15 uur
Rijtijd: 16.25 uur

Henk Gemser maakte furore als kernploegtrainer en chef de mission van de Olympische ploeg tijdens de winterspelen van 2010 in het Canadese Vancouver. Hij was al jong met schaatsenrijden bezig en debuteerde als 22-jarige in de Elfstedentocht van 1963. Hij schaatste op noren en arriveerde om 13.45 uur5 in Bolsward, maar pas om 19.45 uur in Barthlehiem. Dat was zeer laat. Gemser reed een groot deel van de route samen met zijn stadsgenoot Henk Buma, die ook uit Franeker kwam. Nadat hij zich had ingeschreven voor de Elfstedentocht werden de berichten dat het een moeilijke tocht zou worden steeds sterker, 'maar ik wilde me niet terug trekken,'zei Gemser. 'Ik wist toen nog niet wat 'zwaar' was.'

Veertig jaar na de beruchte tocht bekende hij tijdens een reünie in het Eerste Friese Schaatsmuseum in Hindeloopen dat hij een stukje in een auto had gezeten. Hij vertelde: 'We moesten van Barthlehiem af lopend op onze schaatsen door de sneeuw. Henk Buma en ik naderden Oudkerk en zagen daar lichten. We waren doodsbang dat we zo vlak voor de finish van het ijs gehaald zouden worden. Langs de weg stond iemand met een Volkswagentje. Die heeft ons om het dorp heen gereden. Daarna zijn we op eigen kracht verder gegaan door de sneeuw die wel een halve meter hoog lag en om kwart over elf waren we op de Groote Wielen.'

In Leeuwarden werd hij opgevangen door zijn vriendin Annie Schilder. Die zat al vanaf zeven uur 's avonds in De Beurs. Zij was vreselijk ongerust omdat haar Henk zo lang weg bleef en er steeds weer nieuwe berichten over de vreselijke omstandigheden binnen kwamen. 'Ik stond in Franeker met een mand eten klaar voor Henk, maar hij schaatste mij zo voorbij,' herinnerde zij zich. 'Ik herkende hem trouwens ook niet, want al die mannen hadden bivakmutsen en brillen op. Ze waren onherkenbaar en als ze in een groep reden, waren ze zo voorbij. Ik heb al het eten weg gegeven en ben met zijn vader naar Leeuwarden gegaan. Wat was ik blij toen hij om kwart voor twaalf uit de bus stapte. En het mooiste: hij was nog zo fit als een hoentje.'

Het eigen verhaal van Henk was kort en bondig:
De tocht liet het geloof ik niet toe, om zoveel leuke ervaringen op te doen. Het wsa vooral na Franeker een boos en barre tocht! De tocht was zeker zo zwaar, als het gehele traject voor mijn woonplaats. Zo waren we, een plaatsgenoot ( H. Buma) en ik reden samen, vanaf Oudkerk naar de Grote Wielen ruim anderhalf uur onderweg. We waren volledig verdwaald! Er was daar geen ijs, noch route meer te bekennen, zodat we met de schaatsen onder over land d.w.z. besneeuwde velden zwierven.

Was de bevolking langs dit laatste stuk na Franeker niet zo ontzettend meelevend geweest, dan waren we er zeker niet gekomen! Je zou al die mensen dan ook heel erg graag bedanken, die klaar stonden met chocolademelk, koffie, gepelde sinaasappel, suikerklontjes en rozijnen. Ze waren geweldig!