Schaatsenrijder

Plaats	Utrecht, Nederland
Kunstenaar	Piet Esser (1914-2004)
Datum onthulling	6-1-1961

Beschrijving

Beschrijving: Bronzen (hol gegoten) beeld van een schaatsenrijder. Ten voeten uit weergegeven schaatsenrijdende mansfiguur, gelaat geheven, bovenlijf met naar voren gewende rechterschouder voorovergebogen, het lichaam steunend op het in de knie gebogen rechterbeen, het linker ver naar achter gestrekt, de armen op de rug met de nauwelijks aangeduide rechterhand op de linker onderarm. Op het hoofd een ijsmuts, verdere kleding summier aangegeven. De rechtervoet met schaats rust op een afzonderlijk lang voetstuk.⁷ Opvallend is plaats van het bovenlichaam buiten het lichaamszwaartepunt en de afzet die ver naar achteren is. Het beeld is 220cm hoog⁵

Achtergrond informatie:

Het Cammingaplantsoen is in de jaren 1955-'59 aangelegd.³ Buurtgenoot Luke herrinnert zich 'De schaatsenrijder stond vroeger niet op een eiland, maar gewoon aan de walkant. Die vlonder was er vroeger ook niet, het was allemaal gewoon “land”, een zitgebied met bankjes en rozenstruiken eromheen dat iets verdiept lag. Ik neem aan dat ze de schaatsenrijder later in het water gezet hebben (door al het zand eromheen weg te baggeren) om vandalisme te voorkomen. Het beeld werd vroeger namelijk nogal eens beklad toen het nog gewoon aan de walkant stond. Ter verduidelijking: Niet het beeld is verplaatst; de walkant is naar achteren verlegd (noorden), dus in feite is de vijver vergroot. Wij schaatsten daar vroeger vaak, toen het nog vroor, en vanaf het ijs was de schaatsenrijder prima zichtbaar natuurlijk, alsof hij naar je toe schaatste. Het beeld is niet geplaatst samen met de aanleg van de vijver; ik geloof dat zo’n 10 jaar later kwam, het exacte jaar dat het beeld geplaatst is weet ik niet meer.'⁴ Het kunstwerk is volgens de gemeente Utrecht (eigenaar van het beeld) in 1960 geplaatst.⁶ Het zou kunnen zijn dat de walkant 10 jaar later is verplaatst.

Het ontwerp voor het bronzen beeld geplaatst aan het Camminghaplantsoen (1958-1960) is in 1961 aangekocht door Centraal Museum in Utrecht⁵ en 32 cm.⁸

Deze schaatsenrijder is meerdere keren door Esser uitgebeeld en staat op drie plekken in Nederland in de openbare ruimte. De schaatsenrijders verschillen onderling licht van elkaar.²

Locatie

In het Cammingaplantsoen aan de steiger in het water, bij de kruising van Linschotensingel en Rijnenburglaan.

Precieze locatie via Google maps: Schaatsbeelden in de openbare ruimte

De schaatsenrijder is in de openbare ruimte te vinden in:

• Utrecht (1961)
• Haarlem (1968)
• Breda (1972)

Kleine versies van het beeld bevinden zich in ieder geval in de collecties van het Museum Henriette Polak in Zutphen,⁹ het Centraal Museum in Utrecht en Museum Beelden aan Zee in Scheveningen.

GPS: 52.06318, 5.1215

Bron

1. Kouwe Drukte 26, pagina 3 en achterkant; Redactie: Omslagillustraties
2. Kouwe Drukte 45 pagina 36-39; Redactie: De schaatsenrijders van Essers
3. Hoograven 11, 10-05-2020 W. de Jong: Het Camminghaplantsoen wat het vroeger was en wat het nu is geworden
4. Hoograven 11, W. de Jong: Kunstwerken in Utrecht Zuid: De Schaatsenrijder in het Camminghaplantsoen en reactie van Luke
5. Centraal Museum: De Schaatsenrijder (13106)
6. Utrecht Kunstwacht: De Schaatsenrijder en Kunst de openbare ruimte: Gemeente Utrecht De Schaatsenrijder
7. Utrecht Altijd: Centraal Museum: De schaatsenrijder
8. Email Jonna Wüstefeld, medewerker bibliotheek Centraal Museum dd 13-5-2020

9. Tim Pardijs, Favoriet van Tim: Topsporter in museum. 1-1-2020, Musea Zutphen