Artikel 'Gelegenheidstegel over het gebeuren op het ijs'

Kouwe Drukte nummer 10, januari 2001, bladzijde 30, 31 en 32

Auteur Minne Nieuwhof

De meeste tegelverzamelaars hadden tot voor enige jaren alleen oog voor vroegetegels, uit de 19de eeuw of daarvoor. Ze konden nooit oud genoeg zijn! Ook de tegels die ik in de voorgaande bijdragen behandelde behoorden tot deze categorie De laatste tijd valt evenwel een kentering te bespeuren, en is er een groeiende belangstelling voor tegels die aan het eind van de 19de eeuw en in de 20ste eeuw zijn gemaakt zijn. Deze periode wordt tegenwoordig wel de tweede gouden eeuw van de tegel genoemd. Vooral naar de zogenaamde Jugendstiltegels uit deze periode met vaak zeer fraaie vaak ornamentale decors bestaat nogal wat vraag. Andere tegels die meestal van recente datum zijn, zijn de zogenaamde gelegenheidstegels. Dit zijn tegels die gemaakt zijn als herinnering aan een bijzondere gebeurtenis. Ik ken nog niemand die zich toelegt op het verzamelen van dit soort tegels, maar ik ben er zeker van dat dit ook een interessant verzamelgebied zou kunnen zijn.

In dit artikeltje wil ik enkele tegels de revue laten passeren die gemaakt werden naar aanleiding van gebeurtenissen die te maken hebben met het gebeuren op het ijs. Te beginnen met het aardige tegeltje (Afb.1) dat werd gemaakt naar aanleiding van een autorally, die in de strenge winter van begin 1963 plaats vond op het IJselmeer. Een uniek gebeuren! Op het tegeltje staat “Drie IJssel- meer steden”. Blijkbaar werden alleen de drie Friese steden meegeteld en deden de twee Westfriese partners Medemblik en Enkhuizen officieel niet mee. Of zit dat anders in elkaar?

Wanneer de ijsclub “Tjallinga” in Huizum in 1979 100 jaar bestaan heeft, wordt door de pottenbakkerij “Aurora” in Workum (zoals op het etiket achterop de tegel vermeld staat) als herinnering een eenvoudig tegeltje gemaakt (Afb.2). Zijn er in het verleden meer ijsverenigingen geweest die bij een jubileum zo’n tegel lieten maken?

Als Kees Verkerk uit Puttershoek in het eind van de zestigerer jaren zijn triomfen viert, dan vormt dit een aanleiding om deze te ver- eeuwigen op een tegel. Daarvan getuigen de twee afgebeelde tegels die naar aanleiding van zijn kampioenschappen in 1967 en 1969 gemaakt werden. (Afb. 3 en 4). Voor mij zijn dat nog altijd tijden om U tegen te zeggen! Ik heb er nooit speciaal naar gezocht, maar er moeten toch veel meer van dit soort tegels gemaakt zijn. Wie kan mij op het spoor ervan zetten?

Tot slot het ijsgebeuren waarvan menige schaatser slapeloze nachten heeft gehad. De tocht der tochten! De Elfstedentocht, waarvan de laatste hoe lang geleden al weer gehouden werd? We hopen dat er deze winter weer eens een elfsteden- tocht komt, en dat voorzitter Kroeze weer de bijna magische woorden “it sil heve” uit zal spreken. En wat zou nu mooier zijn wanneer dit artikeltje beëindigd had kunnen worden met een mooie tegel over een recente Elfstedentocht, maar helaas zo’n tegel heb ik niet kunnen vinden.

Komen deze werkelijk niet voor? Ongelooflijk!! Ik dacht dat ik via internet zo’n tegel getraceerd had, maar verder ben ik niet gekomen. Nog een suggestie aan de producenten van tegels: maak ook eens een tegeltableau waarop alle elf Friese steden zijn afgebeeld, eventueel gedrapeerd met wapens, vlaggen en koek- en zopies (diskes op zijn Fries) en natuurlijk met files zwoegende schaatsers in een sneeuwlandschap op de dicht gevroren vaarten en meren. Zoiets in een beperkte oplage op de markt brengen, en ziedaar een nieuw begerenswaardig collectoritem!