Artikel 'Buitenlandse tegels met wintertaferelen'

Kouwe Drukte nummer 13, december 2001, bladzijde 15 en 16

Auteur Minne Nieuwhof

In het verleden zijn in Nederland vele miljoenen wandtegels gemaakt. Deze waren voor het grootste deel bestemd voor de binnenlandse markt. Er vond evenwel ook een belangrijke export plaats, voornamelijk naar Engeland en Duitsland. Het is te begrijpen, zeker toen eenmaal in deze landen een zekere afzet tot stand was gekomen, dat ondernemende lieden zich afvroegen of ze zelf ook niet van die tegel konden maken. Het gevolg was dat ook in bovengenoemde landen de productie van wandtegels van de grond kwam. Vaak waren de tegels kopieën van Nederlandse tegels, zowel wat betreft het onderwerp, als wat betreft de hoekvulling en de omlijsting. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat voor het beschilderen van de tegels vaak Nederlandse tegelschilders werden aangetrokken.

Een enkele maal komen we ook buitenlandse tegels met een winterlandschapje tegen. Een paar jaar geleden ontving ik een foto van een tegelwand die de verzender ergens in India genomen had en waar een tegel met een typisch ijstafereeltje in voorkomt, zoals wij dat ook van Nederlandse tegels kennen. Het betreft hier een Engelse tegel met een kwartrozet als hoekvulling en een gebogen achtkant als omlijsting. In de ruimte tussen de twee achtkanten zijn in de hokjes langgerekte strepen geschilderd wat op de Nederlandse tegels van dit type niet het geval is. De tegel is ongeveer 1750 in Liverpool gemaakt. (afb.1)

In een boek van Lemmen over tegels vonden wij een gelijksoortige eveneens Engelse tegel met een wat grover getekende ijsscène. (afb. 2)

Ook in Duitsland kopieerde men Nederlandse tegels, zoals afb.3 laat zien. Op de linkertegel is een jongetje op een prikslee afgebeeld. Het betreft een 17^de eeuwse Nederlandse tegel met een ossenkop als hoekvulling. Daarnaast staat een Duitse in Frankfurt gemaakte kopie uit het eind van de 17de eeuw met exact dezelfde voorstelling en een wat afwijkende spin als hoekvulling. Het is duidelijk dat de Nederlandse tegel als voorbeeld voor de Duitse tegel heeft gediend

Beide keren betreft het tegels die behoorlijk zeldzaam zijn en haast nooit te koop worden aangeboden.