IJs Telegraaf Code 1909

Doorgeven berichten over toestand ijs en ijsbanen 1909

Auteur Ron Couwenhoven

W.C. Visser, voorzitter van de ijsclub Nieuwe Niedorp, diende in 1908 een plan in om berichten over de toestand van het ijs en de ijsbanen tussen de aangesloten verenigingen van de ijsbond Hollands Noorderkwartier tegen zo weinig mogelijk kosten telegrafisch door te geven aan de Courant Nieuws van den Dag in Amsterdam.

Hij verzon code-woorden voor elke denkbare toestand van het ijs, zodat er maar een paar woorden nodig waren om duidelijk te maken hoe de banen er bij lagen. In Amsterdam kon men aan de hand van die telegrammen berichten maken voor de krant, die toen het meest gelezen in Noord-Holland was.

In januari 1909 legde Visser zijn idee compleet met de IJs-Telegraaf-code voor aan het dagelijks bestuur van de IJsbond.

Zijn brief en code bleven bewaard.

NIEUWE NIEDORP, Januari 1909.

Aan de Besturen der Afdeelingen van den Ijsbond „Hollands Noorderkicartier."

Het vorige jaar leidde ik in, bij, het Dagel. bestuur van onzen Bond, als denkbeeld, het gebruik van een IJs-telegraaf-code.

        Zoo'n code dient te bestaan uit eenige woorden, waaraan eene vooraf vastgestelde beteekenis  is gegeven. Door daarvan opgave te doen, bijv. aan  de Afdeelingsbesturen, kan men het doel   bereiken. Immers men kan zóó de Afgevaardigden de gelegenheid openen om,. m.i. voldoend uitvoerige, ijsberichten naar het Nieuws van den Dag te zenden per telegraaf of ook per   telefoon, zonder dat zoo'n bericht hooger kost dan ƒ 0.25.

         In de Algemeene vergadering, gehouden te Purmerend, dd. 13 December j.l., had ik het genoegen het doel en 't gebruik van een, IJs:teiegraaf-code nader te ontwikkelen en ook met enkele woorden te mogen verdedigen.

         Ik vroeg aan en verkreeg van de Vergadering, dat Zij het Hoofdbestuur uitnoodigde een IJscocle te ontwerpen, -te laten drukken en daarna eenige exemplaren aan de Besturen van onze Afdeelingen en de Afgevaardigden te doen toekomen.

         Voldoende, aan een verzoek van onzen lsten- Secretaris, heb ik een paar bezoeken gebracht aan de Redactie van Het Nieuws van den Dag te Amsterdam, om daar te laten zien en te bespreken mijne aanvankelijke proeve van een Uscode. Van de, door de Redactie, verstrekte welwillende opmerkingen heb ik m.i. geprofiteerd en terwille van de duidelijkheid, enkele woorden gewijzigd.

         Daarna  bracht ik een bezoek, te Alkmaar, aan onzen lsten Secretaris.   Het gevolg van .de   bespreking  en  van   ons   overleg   is,   dat  ik U hiermede, namens het Hoofdbestuur van den Ijsbond Hollands Noorderkwartier; aanbied eenige exemplaren van een drukwerkje, met verzoek dezen uittereiken aan Uwen Voorzitter, Secretaris en Afgevaardigde.

         Zooals men ziet, geef ik slechts 24 codewoorden. Dit aantal schijnt vooiloopig voldoende. Die woorden zijn echter zóó gekozen, dat ze alle 21 beginnen met eene andere letter van het alfabet. Dit geschiedde, omdat onjuiste overbrenging of verminking van telegrammen mogelijk is en dit, bij het gebruik van1 code­woorden, anders moeielijkheden zou kunnen opleveren. Om de kans daarop nog kleiner te maken, koos ik woorden, waarin de beginletter zich herhaalt. Tot gemak van de afgevaardigden zijn de codewoorden bovendien zóó gekozen, dat het codewoord ongeveer den zin aangeeft van de vastgestelde beteekenis;

 

         Omdat het wellicht ook nog het gemak kan dienen en de 'bruikbaarheid bevorderen, verdeelde ik de codewoorden ook nog in rubrieken en wel in de volgende:

 

                    Gebruik

         Om. aan de Redacl.ie van „Het Nieuws van den Dag" te Amsterdam te telegrafeeren, is als adres voldoende: Nieuws, Amsterdam. Wanneer wij nu vaststellen dat Niedorp zal beteekenen ,,Afdeeling Nieuwe Niedorp" en dut wij, door Niedorp Winkel te seinen, bedoelen ,,Afdeeling Nieuwe Niedorp, richting Winkel," dan kan men met 10 woorden, dus vaar 25 cents, telegrafeeren zooals de volgende 4 voorbeelden aangeven:
Ie Voorbeeld: Nieuws Amsterdam, Niedorp Aanvaarden, OudeNiedorp Baanbreker, Niedorp Winkel Communicatie, Hardheid.

In liet Nieuws van den Dag zal men dan plaatsen als ijsbericht:
Afdeeling Nieuwe Niedorp, Wij aanvaarden ons werk, Wakken en Zwakke plaatsen worden afgebakend, Richting Oude Niedorp. Er zijn vaartuigen door onzen ijsbaan gegaan. Nieuwe Niedorp richting Winkel, Communicatie over het ijs is nog gevaarlijk, doch wakken enz. zijn afgebakend. ,het -ijs is Juud genoeg, doch eischt geen scherp-geslepen schaatsen.

2e   Nieuws Amsterdam, Alkmaar Koedijk Onderzoeken, Heilo Juiichtoontje, Kraken, Oudorp Aanvaarden.
Het gevolg van dit telegram is, dat in Het Nieuws van den Dag wordt opgenomen :
Afdeeling Alkmaar richting Koedijk. Er ligt reeds eenig ijs. Wij zullen toestand onderzoeken en publiceeren, richting Heiloo, Alles in orde. Banen zijn geopend, borden geplaatst. Het ijs is sterk genoeg, doch nog niet voor veel menschen bijeen, richting Oudorp. Wij aanvaarden ons werk, Wakken enz. worden afgebakend.

3e    Nieuws Amsterdam, Niedorp Genoegen, Hardheid, Fanfare, Insigne, Niedorp OudeNiedorp Stofbestrijding.

4e  Nieuws Amsterdam, Niedorp Vervelend, Molenmeester, Parapluie, Doordooien, Niedorp Winkel Ustijding. De welwillende lezer gelieve zelf de twee laatste voorbeelden in te vullen.

Ten slofte : Hij voortdurende vorst, kunnen ijsberichten evengoed per briefkaart geschieden, doch bij wijzigingen van het weer, of in den toestand van het ijs, zijn berichten per telegraaf wenschelijk. Mocht deze ijscode in de praktijk voldoen en daardoor het veilig verkeer iets bevorderd zijn, dan ben ik ruim voldaan.

                                             Hoogachtend,

W.C. Visser

Hoewel Visser zelf lid was van het hoofdbestuur van de IJsbond zou zijn IJs-Telegraaf-code nooit gebruikt worden. Na 1909 duurde het drie jaar voor er weer volop geschaatst kon worden en in 1912 was de code alweer vergeten.