Bandy

Algemeen

Bandy is een sport die gespeeld wordt op schaatsen, en van origine zijn ijshockey en veldhockey daaruit ontstaan. Het is in tegenstelling tot ijshockey zonder opzettelijk lichamelijk contact en mét respect, zonder ingewikkelde spelregels en een sport voor meisjes en jongens van alle leeftijden. Het spektakel is er echter niet minder om, integendeel. Het is een relatief kleine sport in Nederland.

De sport wordt vooral gespeeld in het noorden van Europa en is populair in Zweden, Noorwegen, Finland en Rusland. De 32 bandylanden zijn verenigd in de Federation of International Bandy, waarin ook Nederland zit.

De bandy clubs in Nederland zijn verenigd in de Bandy Bond Nederland.
Er zijn actieve bandyverenigingen in Nijmegen, Utrecht, Eindhoven en Haarlem (Bandy Haarlem, Hockey Club Bloemendaal)

Bandy bestaat uit rinkbandy en gewoon bandy.
Bandy is de internationaal meest populaire vorm van deze sport en wordt gespeeld op ijsvlaktes ter grootte van een voetbalveld, met teams van elf spelers. De winters bieden niet meer de garantie voor veel natuurijs en dus kan zelden of nooit op bevroren water en ondergespoten velden worden gespeeld.

Rinkbandy is een aangepaste vorm van bandy en wordt gespeeld op een normale ijshockeybaan (rink). Rinkbandy wordt gespeeld met zes spelers op het ijs, waarvan vijf veldspelers met een stick en een keeper zonder stick. Er wordt gespeeld met een stick die lijkt op een veldhockeystick en met een roze kunststof balletje, iets groter dan een tennisbal.

In Nederland spelen we alleen rinkbandy om de simpele reden dat we hier geen schaatsbanen hebben die groot genoeg zijn. Want het officiële Bandy wordt gespeeld op ijs ter grootte van een voetbalveld.

Geschiedenis bandy in Nederland

In Engeland werd bandy al in de zeventiende eeuw gespeeld. Dit hockeyspel vond oorspronkelijk plaats op harde stranden of ijsvlakten. Later deed ook veldhockey zijn intrede. De regels en het aantal spelers van het spel varieerden enorm.

De geschiedenis van Bandy in Nederland staat beschreven in het artikel 120 jaar bandygeschiedenis in Nederland (1891-­‐2011) geschreven door Arnout Janmaat (7 maart 2013).

In 1891 werd bandy voor het eerst in Nederland gespeeld op initiatief van de Engelsman Charles Goodman Tebbutt, geholpen door de Haarlemmer Pim Mulier die deze sport een jaar daarvoor in Engeland had gezien.

Op 5 januari 1891 werd in Haarlem de eerste bandywedstrijd op Nederlandse bodem en daarmee tevens de eerste internationale bandywedstrijd gespeeld. Op de baan van IJsclub Haarlem en Omstreken speelde de Bury Fen Bandy Club onder toeziend oog van
veel publiek en onder de begeleiding van een band de Haarlemse formatie onder leiding van Mulier volledig zoek: 14‐1. De eerste club in Nederland die aan Bandy deed, was de Damiaatjes uit Haarlem en is daarmee de oudste bandyclub van Nederland. Van die club waren o.a. lid Pim Mulier, Klaas Pander en Jaap Eden.

Ook in Amsterdam kwam een bandyteam op het ijs. Een jaar later, op 28 januari 1892, werd daar de eerste officiële Nederlandse bandy- en veldhockeyclub opgericht, De Amsterdamsche Hockey & Bandy Club (AH&BC). Friesland volgde met drie bandyclubs. De bandyspelers speelden buiten het ijsseizoen veldhockey.

In de winter van 1895 werd er om het eerste officieuze Nederlands kampioenschap gespeeld. Naast Amsterdam en Haarlem deden aan
deze competitie ook teams mee uit Zwollen en Delft. Na een kleine competitie mocht Haarlem zich uiteindelijk de eerste officieuze bandykampioen van Nederland noemen.
De vonk sloeg ook over naar Den Haag. Hier werd in november 1897 de Haagsche Hockey & Bandy Club (HHBC) opgericht. De eerste internationale bandywedstrijd werd gespeeld tussen Haarlem en Bury Fen Bandy Club.

Op 8 oktober 1898 werd de Nederlandsche Hockey en Bandy Bond opgericht. Vanaf 1935 is deze bond vanwege de geringe belangstelling voor bandy verder gegaan als de Nederlandse Hockeybond.

Internationale wedstrijden 1901 - 1910

In januari 1901nam het Nederlandse team voor het eerst deel aan internationale bandywedstrijden, en wel in Davos.
De afvaardiging aan die internationale wedstrijden bestond vrijwel altijd  uit Haarlemse bandyspelers.
Het grootste succes werd in januari 1905 geboekt toen de Haarlemmers het Europees Kampioenschap in Davos wisten te winnen.

Na het behalen van het Europees Kampioenschap verscheen er nooit meer een Nederlands team bij de internationale wedstrijden. De reden daarvan is waarschijnlijk dat bandy in Nederland zijn populariteit verloor, mede door de slechte ijsomstandigheden. Daarnaast kreeg bandy concurrentie van ijshockey.

Bandy internationaal

Bandy is in een aantal met name Noord-Europese landen erg populair.

Er zijn behalve in Nederland bandy bonden in Noorwegen, Zweden, Finland, Rusland, Hongarije, USA, Canada en Japan.

Tegenwoordig worden veel (wedstrijden) op WK’s indoor gespeeld. In Zweden en Rusland zijn al diverse indoorstadions speciaal voor bandy.

32 landen zijn verenigd in de Federation of international Bandy. Deze federatie organiseert grote toernooien zoals wereldkampioenschappen.

Het Nederlands team speelt op deze grote toernooien bandy.

Hierbij enkele foto's van het Nederlands team op wereldkampioenschappen. Meer foto's kunt u vinden in de Bandy fotogalerij.

De bandy ijsbaan

In Nederland wordt met name Rinkbandy gespeeld en wel op een ijshockeybaan.

Bandy wordt gespeeld op een grote ijsvloer, met 2 teams van 11 personen en een grote bandybal en sticks. Het veld is 90 tot 110 meter in de lengte, en 45 tot 65 meter breed.

Spelregels

Omdat lichamelijk contact niet is toegestaan is het een heel andere sport dan ijshockey. Het gaat een stuk sneller, is vriendelijker en minder blessuregevoelig.

Daarnaast is bandy een snelle sport omdat er ook geen ingewikkelde spelregels zijn zoals buitenspel.
In Nederland wordt Rink Bandy gespeeld. (Rink)bandy wordt gespeeld met vijf veldspelers en een keeper maar de teams hebben ook wisselspelers die continu mogen wisselen.

In het buitenland wordt bandy gespeeld op een groter veld, iets groter als een veldhockeyveld, met elf spelers per team op het ijs.

Twee teams spelen tegen elkaar met als doel een kleine roze kunststof bal in de goal van de tegenstander te krijgen. Dit wordt gedaan met een stick die lijkt op een veldhockeystick zonder bolle kant en met een grotere kromming. De keeper heeft geen stick.
De stick wordt gebruikt om tegen een kunststof bal te slaan, iets groter dan een tennisbal (dus geen puck).

Een wedstrijd duurt 90 minuten, 2 helften van 45 minuten. Het team dat de meeste punten heeft, is de winnaar. Gelijkspelen kan ook.

Bronvermelding

1. Wikipedia
2. 120 jaar bandygeschiedenis in Nederland (1891­‐2011), auteur Arnout Janmaat 07 maart 2013
3. Website Bandy Bond Nederland
4. Foto's (fotogalerij) zijn afkomstig van de heer F.Peters, voorzitter van de Bandy Bond Nederland