Schaatsenmakers- en verkopers Verenigd Koninkrijk

 

Bekend is dat in Engeland reeds lang wordt geschaatst, aanvankelijk op glissen.
Het glijden op glissen wordt in Engeland al beschreven in de 12e eeuw door Fitzstephen, de secretaris van aartsbisschop Thomas Becket.

Van het gebruik van houten schaatsen wordt in de Engelse schaatsliteratuur pas in de 17e eeuw gewag gemaakt. Schaatsen wordt waarschijnlijk aan het eind van de 16e eeuw in Engeland geïntroduceerd in het Fen District (Lincolnshire) door Franse en Vlaamse vluchtelingen. Tot in de 20e eeuw werden schaatsen hier nog ‘pattern’ genoemd naar het Franse woord patin voor schaats.

Het Fen District

Het Fen District bestond vroeger uit uitgestrekte moerasgebieden in de winter in ijsbanen veranderden. Rond 1620 werd de Nederlandse ingenieur Cornelis Vermuyden naar het District gehaald om het moerasachtig gebied in cultuur te brengen door het te bemalen. Zo ontstond een polderland met vele, soms lange afvoerkanalen. Vermuyden rekruteerde voor de uitvoering van zijn plannen werklieden onder de Fransen en Vlamingen en liet vervolgens ook Nederlandse werkers naar Engeland overkomen, die zich ’s winters, als het werk stil lag, met schaatsen vermaakten. Het buitenoverrijden van de Hollanders werd aanvankelijk door de autochtone bevolking overgenomen. Maar de ruw geaarde Fenbewoners transformeerden deze stijl – misschien als reactie op de nieuwkomers – langzaam tot een hardrijstijl.

Ook de Hollandse krulschaats, die sierlijk oogt, werd waarschijnlijk in de 17e eeuw omgebouwd tot een eigen schaatsmodel: de Whittlesea runner, genoemd naar het stadje Whittlesea in het centrum van het Fen Disctrict. Dit schaatstype werd ook onder de naam Go-aheadschaats op de markt gebracht. In het Fen District werden vanaf de 18e eeuw tochten gemaakt. Ook op de meren van Cumberland (Lake District) in het westen van Engeland en op de meren van Wales werden langere afstanden gereden, maar in mindere mate.

Londen
Naast de introductie van het schaatsen in Engeland in het Fen District in het begin van de 17e eeuw, wordt via een andere weg het schaatsen in Londen bekend, namelijk vanwege de relatie van het Engelse koningshuis met de Oranjes.
Door het huwelijk van Mary met Willem III werd de schaatssport in Londen verder verbreid.

In Engeland werden vanaf de 18e eeuw vooral schaatsen gemaakt in het staalcentrum Sheffield door fabrieken die zich toelegden op de productie van allerlei staalwaren. In het Fen District waren het voornamelijk dorpssmeden die schaatsen maakten.

Sheffield
Vooral in de tweede helft van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw waren er in Sheffield veel fabrikanten die schaatsen maakten, weliswaar naast hun andere producten zoals bestek, tuingereedschap en (scheer)messen. De firma John Wilson bestaat (2019) nog steeds en maakt schaatsen voor het kunstrijden.

Over een aantal schaatsenmakers in het Verenigd Koninkrijk is het een en ander bekend, welke informatie meestal door de historische organisaties in Sheffield bijeen zijn gebracht.

Schotland
Ook in Schotland werd reeds lang geschaatst. Wereld beroemd is het schilderij uit ca. 1795 waarop dominee Robert Walker schaatsend op Duddingston Loch is afgebeeld (ca.1795). Over Schotse schaatsenmakers is weinig bekend. G. Callam&Co uit Edinburgh was een van hen.

Voor informatie over de schaatsenmakers zie Schaatsenmakers- en verkopers Verenigd Koninkrijk.
Voor een overzicht van de belangrijkste schaatsmodellen van het Verenigd Koninkrijk zie Antieke schaatsen Engeland

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bronvermelding

Veel informatie is afkomstig uit het artikel  'Schaatsgeschiedenis Buitenland' op Schaatshistorie.nl van de auteur Wiebe Blauw, begunstiger (lid) van De Poolster.
Het is eerder verschenen in zijn boek 'Van Glis tot Klapschaats' (2001)

Frits Locher, 2019