Andries Gaastra

Categorie	Schaatsenmaker
Naam	Gaastra, Andries
Geboren	∗ onbekend / 28-9-1879
Overleden	† Heerenveen / 18-6-1945

Beschrijving

Andries Gaastra is een zoon van de kelner Gerrit Gaastra (Heerenveen, 1840). Hij begint in 1904 aan de Dracht een zaak in naaimachines en klokken. Sinds 1910 verkoopt hij ook schaatsen. Hij monteert zelf de ijzers en de schaatshouten die hij door anderen laat maken. Verder handelt hij in rijwielen. In 1917 neemt hij de Phoenix-rijwielfabriek in Heerenveen over. Op 18 januari 1933 adverteert hij in het Nieuwsblad van Friesland met ‘Batavus-schaatsen. A. Gaastra’. In 1933/34 richt hij in Hee­renveen de Batavus schaatsenfabriek op. Naast rijwielen worden ook schaatsen gemaakt. In 1934 wordt een nieuwe moderne fabriek aan de Parallelweg tegenover het oude busstation in gebruik genomen. In het drie verdiepingen hoge pand worden op de middelste verdieping de schaatsen gemaakt. Er werken dan circa 40 mensen bij Batavus.

Een belangrijke schaatshoutmaker is Lucas Sinnema, zoon van de uit Wergea afkomstige Leeuwarder schaatsenmaker Abe Sinnema.Vanaf 1936 werkt ook Wieger Koornstra bij Batavus, die daarvoor bij Sytse van der Molen in Oudehaske schaatsensmid was. Een andere bekende schaatshoutmaker is Gerrit van der Schaaf van de firma Stienstra en Van der Schaaf, die in 1934, nadat deze firma is opgeheven, naar Batavus is gegaan. Batavus krijgt tijdens de Wereldtentoonstelling in Brussel een bekroning met de hoogste onderscheiding: Le Grand Prix de Bruxelles. In navolging van schaatsenfabriek Vonk in Oudeschoot vraagt Batavus in september 1935 octrooi aan voor een Friese schaats met aluminium voetstapel. Het octrooi wordt niet verleend, waarschijnlijk omdat deze vinding al eerder door Vonk op de markt is gebracht. In 1939 komt Batavus uit met de zogenaamde Siluminschaats. Silumin is een soort aluminiumlegering. De productie ervan heeft niet lang geduurd. De schaats werd over het algemeen te duur gevonden. Bovendien is het in de oorlog niet meer mogelijk aluminium te verkrijgen. In 1938 wordt er van de Batavusfabriek een educatieve film gemaakt door het Instituut voor Onderwijsfilms (IVO). In 1939 mag Batavus als enige Nederlandse schaatsenfabriek schaatsen tentoonstellen op de Wereldtentoonstelling van New York. In hetzelfde jaar neemt zoon Gerrit het bedrijf over van vader Andries.

Op de korte baan worden op Batavusschaatsen eerste prijzen behaald door Sjoerd Zeldenrust uit Joure en Sytske Pasveer uit Akkrum.

 

Zie ook schaatsenmaker Gerrit Gaastra, Heerenveen

Bron

Van Glis tot Klapschaats (Wiebe Blauw), 2001

Aad van den Ouweelen, 2021 (FRYSLANS ROM)

Produktie

Type schaats	Alle Friese modellen, Aluminium schaats, Friese schaats, Metalen Noren
Vestigingsplaats	Parallelweg Heerenveen
Periode	1922 - 1939
Reclame	Catalogi, Etiketten, Prijslijsten

Merktekens