Fokke Fokkema

Beschrijving

Fokke is een zoon van de werkman Sake Fokkes Fokkema (Finkum, 1838). Fokke Fokkema is op diverse plaatsen in Friesland en Limburg timmerknecht geweest. Hij vestigt zich op een gegeven moment als zelfstandig aannemer in Ureterp. Hij bouwt naast woningen en boerderijen het Sanatorium in Joure en de Rietvlechtschool in Noord-Wolde.

In juli 1919 begint hij een timmerbedrijf in Beetsterzwaag en neemt tegelijkertijd de schaatsenmakerij van Taeke Faber over, hoewel het schaatsen maken hem vreemd is. Daarom wordt ook het schaatsenmakende personeel overgenomen: Bor van Apeldoorn, Wagenaar en Pieter de Jong en de schaatshoutmakers Koert, Marten, Klaas en Gerrit van der Schaaf.

De schaatsen worden onder de naam van T. Faber op de markt gebracht. Ze worden vooral verkocht in het westen van het land, in Amsterdam onder andere via de Bijenkorf. Ook heeft men wel met schaatsen gestaan op de Jaarbeurs in Utrecht. De schaatsen worden in een met textiel beklede kist vervoerd en getoond. In de jaren dertig is het de werkloze architect Wiersma uit Beetsterzwaag, die voor Fokkema naar de Jaarbeurs gaat.

Nadat schaatsensmid Pieter de Jong in 1921 naar Terherne is vertrokken is Bor van Apeldoorn de belangrijkste smid in het bedrijf. In de loop van de jaren dertig en veertig worden ook schaatsijzers gekocht bij Sytse van der Molen (tot 1936 in Oudehaske en daarna in Drachten), bij K. Meinderts uit Wergea (in 1941) en waarschijnlijk bij Pieter de Jong, die tot 1921 bij Fokkema heeft gewerkt. Bor van Apeldoorn overlijdt in 1938 in Beetsterzwaag. In 1923 verlaat schaatshoutmaker Gerrit van der Schaaf het bedrijf om een eigen schaatsenmakerij te beginnen in Beetsterzwaag. Fokke Fokkema heeft zelf geen verstand van het schaatsenmaken. Hij laat de leiding daarvan min of meer over aan Marten van der Schaaf. Als vakbondsman heeft deze echter vaak moeite met het geven van zakelijke leiding. Hij is geneigd in de eerste plaats te kiezen voor het belang van zijn collega’s en niet voor het bedrijfsbelang. In de loop van de jaren dertig gaat het steeds slechter met de verkoop van schaatsen, zowel door de heersende economische crisis als door het uitblijven van schaatswinters. De voorraden hopen zich op en blijven te lang in opslag. De ijzers gaan roesten. Fokkema gaat zich dan meer toeleggen op het maken van andere houtartikelen als kozijnen, sleden en schaven. Marten van der Schaaf verlaat het bedrijf om zelf een schaatsenfabriek te beginnen. Twee zoons van Fokkema, Sake en Gjelt, die respectievelijk in 1909 en 1913 in Ureterp zijn geboren, werken dan als schaatshoutmakers mee in het bedrijf.

Schaatsen worden nog tot in de Tweede Wereldoorlog gemaakt. Na de oorlog wordt alleen nog uit voorraad verkocht. Als de Fokkema’s in december 1950 naar Wolvega vertrekken om een nieuwe timmerfabriek te stichten, worden de laatste ijzers aan de firma G.H. Nijdam in Oranjewoud verkocht.

Bron

Van Glis tot Klapschaats (Wiebe Blauw), 2001

Produktie

Merktekens