Jaap Eden Wereldkampioen fietsen 1895

Keulen werd overstroomd door wielrijders, die allemaal geïnteresseerd waren in de wereldkampioenschappen die op de wielerbaan van de stad gehouden zou worden. Hoe belangrijk men de wedstrijd achtte bleek wel uit het feit dat de delegaties van de zeven deelnemende landen op het stadhuis werden ontvangen en daar door de burgemeester van Keulen werden toegesproken.

Vervolgens trok men achter banieren en vlaggen van de landen naar de wielerbaan, waar 's middags de wedstrijden begonnen onder leiding van de International Cycling Association, de voorloper van de huidige Union Cycliste Internationale. Nederland had gelijk succes. De landenwedstrijd werd met overmacht gewonnen. Dit was een belangrijke overwinning, die ook op naam van Jaap Eden kwam, maar die totaal vergeten werd door latere bewonderaars. De wedstrijd werd binnen het pro­gramma van het wereldkampioenschap verreden, maar onduidelijk is of de winnaars ook als wereldkampioen werden erkend. De ICA kondigde de wedstrijd uitsluitend aan als 'Nationaliteitsrennen', maar in elk geval namen de beste renners van het mo­ment er aandeel en Jaap Eden forceerde in de vierde serie de beslissing. Samen met Scheltema Beduin, die in februari in Hamar als zijn masseur was opgetreden, Witteveen en Rademakers - allemaal toprenners in hun tijd - versloeg hij de concurrentie met ruim verschil. Er werden vier series verreden, waarin elk land een renner aan de start had. De behaalde plaatsen werden opgeteld en het land met de minste punten werd wereldkampioen.

Jaap Eden kwam in de laatste serie uit. Er werd tien kilometer gereden met gangma­kers. Hij nam in de laatste ronde de leiding en won met een schitterende eindsprint onder luide toejuichingen van de talloze Nederlanders op de tribune. Zo bracht hij het totaal aantal punten voor Nederland op 9. Scheltema was tweede in zijn serie. Witteveen en Rademakers werden elk derde. Deze wereldtitel kwam dus volledig tot stand door de overwinning van Jaap Eden. België en Engeland werden gedeeld tweede met elf punten.

Wereldtitel op de sprint
Op zondag startte Eden als favoriet in de sprintwedstrijden over een engelse mijl. Er hadden zich 37 renners ingeschreven. Volgens De Kampioen, het blad van de Algemeene Nederlandsche Wielrijdersbond (ANWB), waren zijn voornaamste tegen­standers de Brit Watson, de Deen Ingemar Petersen en de Belg Bolle. Jaap was samen met Cees Witteveen al een paar dagen eerder naar Keulen gegaan om op de baan te oefenen.

Er moesten zeven series worden afgewerkt. Jaap klopte Gorter uit Zwolle, die zich als tweede ook plaatste voor de volgende ronde, en Verspreeuwen uit Antwerpen gemakkelijk. Scheltema Beduin kwam na een protest in de halve finales. Deze werd in drie ritten verreden, waarvan de winnaars zich plaatsten voor de eindstrijd om het wereldkampioenschap. Jean Schaaf, de plaatselijke favoriet, Eden en Petersen won­nen en de Noor Henie, die door Jaap was geklopt, werd alsnog in de finale geplaatst. Het Nieuws van den Dag meldde: 'Dit was een zeer spannende strijd. Wij Hollanders hoopten en dachten dat Eden het wel zou winnen, maar zijn tegenstanders waren toch ook zeer geducht. Eden ging eerst, voortdurend achterom kijkend naar zijn tegenstanders. lngemar Petersen wist naar voren te komen, maar Eden, die met zeer veel beleid reed, was er dadelijk naast. De laatste ronde, toen de bel ging, werd in vlie­gende vaart gereden. Bij 't uitkomen der laatste bocht lijkt het of Petersen in zal lo­pen. Het publiek is razend van emotie. Er wordt geschreeuwd, gebruld. Met een laat­ste spurtje vliegt Jaap nog meer naar voren en wint royaal met meters voorsprong. Petersen uit Denemarken wordt tweede, Schaaf derde en Henie vierde.'

Het publiek stormde de baan op en nauwelijks was Eden van zijn fiets gestapt of hij werd al met een enorme lauwerkrans om op de schouders gehesen. Het fenomeen uit Haarlem had daarna ook nog een belangrijk aandeel in de wereld­titel, die de Limkburger Mathieu Cordang bij de amateurstayers behaalde. Eden was namelijk één van zijn gangmakers. Samen met Scheltema Beduin bemande hij één van de tandems, die voortdurend in de baan waren om Cordang op sleeptouw te nemen.