Reinier Paping

Winnaar extreem barre Elfstedentocht 1963

Reinier Paping (Dedemsvaart, 18 februari 1931- 20 december 2021) is een Nederlandse schaatser, vooral bekend geworden als de winnaar van de extreem barre Elfstedentocht van 1963.

Reinier Paping groeide op in Dedemsvaart in een gezin van 9 kinderen. Zijn vader was aanvankelijk landbouwer maar werd later textielkoopman en winkelier. Na het volgen van de Mulo ging hij naar het jongensinternaat in Amersfoort. Daarna behaalde hij in 1959 het diploma Algemeen Sportleider aan het CIOS in Overveen. Paping deed in zijn jonge jaren veel aan sport: op zijn zeventiende voetbalde hij al in het eerste van voetbalvereniging Dedemsvaart. Ook was hij lid van de gymnastiek- en turnvereniging. Daarnaast deed hij aan tennis en, natuurlijk, schaatsen. Hij verwierf zich een plek in de kernploeg en werd enkele malen Overijssels kampioen. In de beginjaren van zijn schaatscarrière noemde men Paping 'het vogeltje' omdat hij met zijn armen wapperde. Pas in het laatste jaren legde hij zich toe op het rijden van langere tochten.

Voor de Elfstedentocht van 1963 nam Paping in de jaren 1951 tot 1962 deel aan diverse Nederlands kampioenschappen allround met als hoogste positie een vierde plaats in 1955. In datzelfde jaar deed Paping mee aan het EK Allround in het Zweedse Falun waar hij als 30e eindigde.

Op 28 december 1962 reed Paping mee in de Ronde van Spannenburg. Hij zat in de kopgroep en vroeg aan Jeen van den Berg hoe ver het nog was. 'Een paar kilometer,' antwoordde Jeen, maar onmiddellijk daarna begon de eindsprint. De mannen waren nog maar een paar honderd meter van de finish. Jeen won. Reinier werd tweede.

Toen op 18 januari 1963 de twaalfde Elfstedentocht werd gehouden domineerde Reinier Paping van start tot finish. In Workum forceerde hij de eerste beslissende ontsnapping. Op de klûnplek van het IJsselmeer naar het binnenwater nam hij voorsprong. Alleen Anton Verhoeven, Jan Uitham en Jeen van den Berg konden hem volgen. Tussen Workum en Bolsward namen de vier definitief afstand van hun achtervolgers. Bij Witmarsum zette Paping opnieuw de aanval in. Hij versnelde en niemand volgde. In Harlingen had hij al vier minuten voorsprong en in Franeker volgden de drie op 8 minuten.

Op weg naar Dokkum had Paping last van 'mee-rijders'. Er werd later gesuggereerd dat hij steun had gehad van deze 'voorrijders', maar op de dag zelf kwam er geen protest. Het ging om jongens uit de dorpen langs de route, die een eindje met de koploper meeschaatsten, maar hem al snel weer moesten laten gaan.

Paping stopte wel een keer, waarbij hij op een geleende leren jas van een bromfietsrijder ging liggen en wat oefeningen met zijn vermoeide benen deed. Hij arriveerde met 22 minuten voorsprong op Jan Uitham op de Grote Wielen bij Leeuwarden, waar de finish was. Jeen van den Berg werd derde. Slechts 58 wedstrijdrijders en 69 toerrijders wisten Leeuwarden te bereiken in deze door sneeuwstormen geteisterd Elfstedentocht.

De overwinning in deze bijzonder zware Elfstedentocht leverde hem levenslange bekendheid op. Op 31 december 1999 werd hij via een NOS-enquete tot sportman van de eeuw uitgeroepen. Door KPN werd een postzegel uitgegeven, waarop Reinier Paping tijdens zijn historische tocht staat afgebeeld.

Met zijn overwinning verdiende Paping twee jaarkaarten voor de ijsbaan in Deventer en een zilveren sigarettendoos. Een onbekende had hem na zijn overwinning nog een tientje gegeven. Toen tv-verslaggever Joop van Zijl hem na zijn overwinning vroeg wat hij die ochtend had gegeten, antwoordde hij: "Och, wat lichte kost. Een bord Brinta.". Dit deed de toenmalige directie van Brinta besluiten hem een contract aan te bieden waar hij 500 gulden, een aansteker en een föhn mee verdiende. Zijn vader vond dit niet afdoende en eiste een auto voor zijn zoon, iets wat werd geweigerd.

In 1964 eindigde Paping nog als tweede in de natuurijsklassieker de Oldambtrit op vijf seconden van winnaar Siep Schuiling.

 

Filmpje met Reinier Paping tijdens de Elfstedentocht van 1963

 

Filmpje Reinier Paping wint Elfstedentocht 1963
(Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid)

Bronvermelding

1. Wikipedia

2. Ron Couwenhoven de alinea die begint met 'Op 28 december 1962...'t/m de alinea die eindigt met '...afgebeeld.'