50 jaar Zaanse IJskronieken, de kwakkelwinters van 1947/48 tot en met 1952/53

De winter van 1947/48

Na de zo strenge en langdurige winter van 1946/47 volgde een periode van kwakkelwinters en maar liefst zes achter elkaar! Nu was het ook weer niet zo, dat we geen schaats op het ijs zetten in die tijd, in tegendeel, in één van die winters reden we zelfs een Dorpentocht en bovendien vond er een beroemde Oudejaarsdagtocht plaats op 31 december 1950.
Maar het brak toch altijd weer gauw af en in één winter - 1952/53 - kwamen we in het geheel niet op de schaats. Wat er toen wèl gebeurde: het werd de koudste Lente van deze eeuw met nota bene een sneeuwstorm op 29 maart, zodat ik, omdat het tevens vroor, een regelmatig dagboek moest bijhouden per .... 1 april en dat was beslist geen aprilmop! Er gebeurde nog veel meer wat vermeldenswaard is  te noemen; zo dachten we b.v. half februari 1948 dat we al aardig op weg naar de Lente waren, maar op 16 februari van dat jaar, toen de eerste heesters al begonnen uit te lopen; ging de wind naar het Oosten en een week later reden mijn broer en ik op de schaats naar Purmerend en Edam!
Hieronder volgt nu eerst het volledige verslag van deze winter van

1947/48

28 november
Na en werkelijk schitterende zomer - de mooiste, die we ooit hebben meegemaakt  -  en een normale Herfst, is vandaag de eerste sneeuw gevallen; het vriest echter nog niet, zodat de sneeuw in de loop van de dag voor een groot deel weer verdwijnt.

28 december
In tegenstelling met het vorig jaar, toen we al naar Marken en Volendam reden, kunnen we nu een gehele maand overslaan, daar er in de afgelopen weken geen vorst van betekenis is voorgekomen. De maand december is tot heden zeer zacht  geweest.

30 december
Hoe veranderlijk kan het weer toch zijn! Nog vanochtend was het zeer zacht voor de tijd van het jaar, tegen elf uur liep de wind naar het Oosten, waarna het flink begon te sneeuwen.
Later op de dag bleef de sneeuw liggen, zeer naar de zin van onze kleine Arnold, die naar hartenlust met twee sleeën de hele middag in de sneeuw ravotte. Een liefhebber  van sneeuw is hij dus al en een liefhebber van ijs zal hij wel worden! 's Avonds acht uur:  -  4  C. vorst.

Oudejaarsdag 1947
Vorst van hedennacht - 5 C., in  Groningen vroor het zelfs - 10 C. Overdag opnieuw sneeuwbuien en gladde wegen, een m.i. veel voorkomend verschijnsel op Oudejaarsavond. Overigens gaat de winter­inval niet door, want de wind is naar het Westen gedraaid en 's avonds laat begint het te regenen.

JANUARI 1948

23 januari
Wind draait naar Oost maar vorst blijft weg.
Een merkwaardig verschijnsel doet zich momenteel voor, want Oostenwind in de winter wil vrijwel altijd zeggen: vorst! Volgens "De Bilt" ligt de oorzaak in het feit dat er in Rusland zowel als in Duitsland geen koude van betekenis voorkomt, derhalve ook geen koude in ons land! En zo blijven de golfjes kabbelen op de twee grote ijsbanen die Westzaan rijk is .... De IJsclub "LambertMelisz" kreeg dit jaar nog wel het landskampioenschap voor heren op de korte baan toe­ gewezen!!

FEBRUARI 1948

8 FEBRUARI
Vandaag een jaar geleden reden we de Elfstedentocht. Nu volgt de ene storm de andere op en wanneer het niet stormt, dan regent het. Het is niet gemakkelijk om het een ieder naar de zin te maken!

16 februari
Wind draait voor het eerst weer naar het Oosten, de hemel is helder, 's avonds lichte vorst. De Natuur, die door het zachte weer al zover vooruit is dat de kleine heesters al een groene waas te zien gaven, zal het nu opeens hard te verduren krijgen, want op

17 februari
wordt lichte tot matige vorst verwacht. Zo krijgen we opeens nog een nastaartje van de winter, terwijl we al op het voorjaar rekenden. En, eerlijk gezegd, in de tweede helft van februari, na een zachte winter, denkt geen mens meer aan schaatsenrijden. Maar het kan nog makkelijk!

18 februari
Het heeft vannacht - 4 C. gevroren en ook overdag is het vrij koud, echter nog geen ijsdag.

19 februari
Opnieuw - 4 C. vorsten overdag zware sneeuwbuien, gepaard gaan­ de met een harde N.O.-wind. In een paar dagen tijds is de voor­jaarsachtige stemming waarin mens en Natuur verkeerden, geheel verdwenen. Het is buiten bitter koud; de straten zijn glad en het vriest vanavond al - 5 C.
HET BESTUUR VAN DE IJSCLUB "LAMBERT MELISZ" HAD HET WATER VAN DE BANEN AL LATEN WEGLOPEN OMDAT ER TOCH GEEN VORST MEER KWAM. NU HEBBEN VOORZITTER KESSELAAR EN ZIJN MANNEN DE BAAN WEER IJ­LINGS ONDER WATER GEZET EN IS MEN BIJ AANHOUDENDE VORST DUS PARAAT!

20 februari (vrijdag)
Strenge vorstinval in geheel Europa. Vorst van de afgelopen nacht - 8 C., overdag - 5 C. Eerste ijsdag van deze late winter! Weersverwachting: strenge tot matige vorst. Het is dit keer wel een wonderlijke geschiedenis. Terwijl de mooie  krokusjes al bloeiden,  valt de winter met zulk een kracht in, zodat we er totaal door verrast zijn. Onze waterleiding en de douche bleken vanochtend te zijn bevroren; stemming in mineur! En bij menig gezin was dit vanochtend het geval. Maar mopperen helpt niet en wat betekent één  ijsdag? Een jaar geleden hadden we er al VEERTIG .achter de rug!! Intussen ligt er al een aardig laagje ijs en vanochtend was ook de Nauernase vaart al dicht gelopen.

Krantenbericht

"Westzaan. Gistermorgen was de"LambertMelisz" baan nog een groene grasvlakte, gisteravond stond het land onderwater en vanavond gaat de baan open en kunnen de schaatsliefhebbers de gladde ijzers onderbinden.
Vlugger kan het toch niet zouden we zeggen. Nader zal worden bekeken of dit weekend nog wedstrijden zullen worden georganiseerd". (Zaanlander, 21 februari)

In de geschiedenis van deze ijsclub is iets dergelijks nog nooit vertoond!
Vanavond vriest het met een harde Oostenwind - 7 C. Friesland, Groningen en Twente melden - 10 C. vorst.

21 februari (zaterdag)
Koudegolf duurt voort.
Het vroor hedennacht - 9 C. en de hóógste temperatuur overdag bedroeg - 3 C. 2e ijsdag. Wind: nog steeds stormachtig uit O.N.O. richtingen.
Voor het eerst weer op de schaats.
Vandaag was het dus weer zo  ver en reed ik met mijn vriend W. Veenis vanmiddag door het gehele Westzijderveld. Ook de Euverenweg tot het einde van de Middel hebben we verkend, er zijn nog wel wakken en de zéér harde wind maakte het rijden niet zo aangenaam maar .... we hebben weer gereden en dà t was het voornaamste!
Ik verzuimde nog te vermelden, dat de firma Couwenhoven, gisteren in het ijs was blijven steken; men had met de vrachtboot "Westzaan I" een lading suiker en cacoabonen aan boord, bestemd voor onze fabriek, maar het ijs van de GOuw was al zo sterk, dat men moest terugkeren; de lading zal nu per auto gelost moeten worden.

De koude is 's avonds beslist ondragelijk; het vriest alweer - 7 C. met een bulderende Oostenwind,die het ergste doet vrezen. Het ziet er absoluut niet naar uit, dat we hier voorlopig vanaf zullen zijn. De eilanden Schiermonnikoog en Marken zijn geheel geïsoleerd, het ijs op de Gouwzee zal morgen echter sterk genoeg zijn om, wat de Markers betreft, de vaste wal weer te bereiken.

22 februari (zondag)
Vorst van hedennacht -  7 C., overdag oplopend tot - 10 C.; 3e ijs­ dag. De stormachtige Oostenwind maakt echter, dat deze late IJs­zondag vrijwel geheel verloren gaat.
Toch hebben we nog even gereden en was zelfs het ijs onder de bruggen vertrouwd, zodat we het gehele Westzijderveld konden doorkruisen. Maar velen zochten de "luwte op en." zo was het achter de Noorderschool een drukte van belang. De B V. "Noord" had daar op ondergelopen land een prachtige baan aangelegd, waarop vandaag nationale wedstrijden zijn gehouden. De eerste prijs van f 100,-- werd gewonnen door Janmaat uit Nederhorst den Berg, de tweede prijs van f 75,-- was voor onze plaatsgenoot Niek Hartman. Voor de IJsclub "Lambert Melisz" was het vandaag een strop; de banen  liggen op het Oosten en er was vrijwel geen kop te zien.

23 februari (maandag)
Afnemende vorst, - 3 C. en overdag temperaturen om het vriespunt, punt, terwijl de stormwind is bedaard. Ik ga weer op schaatsen naar de fabriek en profiteer zodoende elke dag nog even van het ijs.

24 februari (dinsdag)
Een stralende winterdag. Weinig wind (N.O.), heldere hemel en temperaturen overdag om het vriespunt. Een dergelijke winterdag is wel zulk een zeldzaamheid, dat we niet konden nalaten, om er een dankbaar gebruik van te maken. Vanochtend om acht uur ging ik op de schaats naar de tandarts te Wormerveer. Prachtig kwam de  zon op boven het Westzijderveld, het was een genot om op dit uur in de zo  stille polder te schaatsen. Niet, dat het er anders druk is, maar nu kwam ik in het geheel geen mens tegen. Maar wie gaat er ook op de schaats naar de tandarts, 's morgens om acht uur? Weinigen, dacht ik zo.
Terug op de fabriek, vertelde ik mijn  broer voor om eerst het meest noodzakelijke werk af te maken en  daarna een tochtje te rijden om te zien, hoe ver we konden komen! Ik had de smaak nu eenmaal te pakken, een winterdag  als deze behoort tot de zeldzaamheden en dan moet men ­het "ijzer smeden als het heet is", in dit geval de schaatsen pakken!

Tochtje naar Edam en Monnickendam.
Zo bonden we omstreeks 12 uur de schaatsen onder, reden naar Koog aan de Zaan, overstappen bij Julianabrug en via de ringvaart naar Purmerend. Prachtig spiegelglad ijs, wel enkele wakken, maar deze waren goed te zien. Om kwart over twee arriveerden we in Edam en een half uur later in Monnickendam, waar we een kijkje op de Goµwzee hebben genomen. Deze was echter onberijdbaar, zodat we, na nog even te hebben "opgestoken", via het Ilperveld weer teruggereden. Om half vijf waren we weer aan de fabriek en hadden weer eens genoten van een heerlijke ijs­middag. Mede door het prachtige weer, was deze onverwachte ijs­tocht een belevenis!

24-25 februari
Nog steeds houdt de vorst aan, de wind blijft N.O. en er is nog geen teken, dat op weersverandering wijst. Omdat de dagen nu beginnen te lengen, rijd ik ook 's avonds op de schaats vanaf de fabriek naar huis; je ziet de zon dan bloedrood ondergaan en dat blijft altijd een prachtig schouwspel. Wie had dit alles - nog geen twee weken geleden - kunnen denken!

26 februari (donderdag)
Het is vandaag weer een bijzonder koude dag geweest, mede veroorzaakt door de weer tot hard aanwakkerende O.N.O.-wind. Vorst - 5 C. 5e ijsdag.
OP DE GOUW STAAT NU ZELFS WEER EEN ECHT "KOEK EN ZOPIE" VAN DE HEER JONGEWAARD, DE VLAG IN TOP! IK VERMELD DIT JUIST OMDAT DEZE "KOEK EN ZOPIES", DIE ZO BIJ HET IJS HOREN, SEDERT DE OORLOG - VANAF 1940 - VAN HET IJS VERDWENEN WAREN.
IN DE STRENGE WINTER VAN 1946/47 STOND ER VRIJWEL NOG GEEN EEN OP HET IJS OMDAT MELK, CACAO, SUIKER, KORSTJES ENZ. ENZ. NOG STEEDS TAMELIJK SCHAARS VERKRIJGBAAR WAREN; EN BOVENDIEN KOMT HET NIET VEEL VOOR, DAT OP 26 FEBRUARI NOG EEN "KOEK EN ZOPIE"OP HET IJS STAAT!
De heer Jongewaard deed gelukkig goede zaken en daar was ik blij om, want er zijn slechts weinigen, die nog het initiatief nemen om zo'n tentje op te zetten!

27 februari (vrijdag)
Vorst - 3 C., overdag vroor het voor het eerst: flinke dooi. Er echter heel weinig water op het ijs, zodat we nog best kunnen rijden. In het middaguur is onze ARNOLD (4 jaar) voor het eerst met zijn vader op schaatsen geweest. Natuurlijk bracht hij er nog niet veel van terecht en gelegenheid om alleen te oefenen heeft hij niet, want het ijs is niet overal vertrouwd. Maar hij vond het prachtig en dit is het voornaamste! Misschien wordt hij later ook nog eens een Elfstedenrijder!

28 februari (zaterdag)
Enorme temperatuurverschillen. In de nachtelijke uren vroor het nog - 2 C., overdag steeg het kwil tot + 14 C., in de zon was het zelfs nog warmer! Vanochtend bleek het ijs nog prima berijdbaar, om één uur was het echter afgelopen, maar nòg zouden het de laatste streken op het ijs voor déze winter niet zijn, want de ijsbaan achter de school bleek nog berijdbaar, er werden zelfs nog wedstrijden gehouden.
Nog nimmer heb ik het meegemaakt, dat bij een temperatuur van plus veertien graden Celsius geschaatst kon worden, maar het bleek toch mogelijk te zijn!. (De "lucht" was droog, bevatte heel weinig vocht en .... het regende niet, dus weinig water op het ijs). Pas laat in de middag begon het in te snijden en kwam er wat zgn. "grondwater" op. En toèn was het ook echt afgelopen met de pret. Arme bestuurders van IJsclub "Lambert Melisz" .... Morgen zou het toegewezen Landskampioenschap voor heren op de korte baan plaatsvinden, dagenlang is men al met de voorbereidingen bezig en nu ziet het ernaar uit, dat er niets van terecht komt ....

29 februari (zondag)
Het zachte weer blijft aanhouden en vannacht kwam voor het eerst sedert 18 februari de thermometer niet onder het vriespunt.
Daarom moesten bovenvermelde wedstrijden om het Kampioenschap van Nederland worden afgelast. Een reuze strop voor "Lambert Melisz", al het werk is voor niets geweest. Een gewone wedstrijd afgelasten is niet zo erg, maar hiervoor bestond landelijke belangstelling, men had zelfs tribunes gebouwd, er waren extra busdiensten ingelast en wat al niet  meer. In de etalage van de heer Kesselaar ligt nu de kampioenskrans, getooid met de rood-wit-blauwe linten, als een laatste herinnering aan een dag, die zo'n grote had kunnen worden in de geschiedenis van deze altijd zo actieve IJsclub. Laten we hopen, volgend jaar beter!

MAART 1948

Gedurende de eerste dagen van maart blijft het kwakkelweer aanhouden met 's nachts enkele graden vorst en overdag dooi. Heel langzaam smelt het ijs weg en op 7 maart is het meeste ijs verdwenen.
De totale winter kan de kwalificatie "normaal" zéker niet halen, maar toch hebben we in die laatste weken van februari - al was het dan wel wat laat - nog behoorlijk van de ijssport kunnen genieten. En dat kan stellig niet van elke winter gezegd worden!

De winter van 1948/49

Van een winter, vrijwel geheel zonder sneeuw en slechts enkele ijsdagen.
Orkaan op 1 maart 1949; windkracht: 12

15 november
Het lijkt wel, alsof de mensen op een strenge winter gesteld zijn! Men hoort dit jaar niet anders, of het zal een strenge winter worden. Krantenberichten maken melding van abnormaal vroege ijsvorming in de Donau; anderen beweren weer dat de vele beukennootjes op strenge kou duiden, maar daar hecht ik weinig waarde aan. We rekenen maar op niet al te felle vorst, want anthraciet is nog steeds beperkt verkrijgbaar.
In totaal zullen er dit seizoen niet meer dan 12 (!) mud kolen beschikbaar worden gesteld en dat is dus lang niet ruim. Turf en andere hulpmiddelen zijn dan ook nog steeds zeer in trek.
Bij vele mensen staat - drie jaar na de oorlog - nog steeds een noodkachel of vuurduvel in de kamer; beter een kleine kachel dan een veel verslindende kolenhaard!
Voorts bracht de maand november ons al enige vorstdagen, overigens een vrij normaal verschijnsel.
Op maandag 29 november hangt er een zeer zware mist boven ons land terwijl het - 5   C. vriest, alles is met een zware laag rijp of ijzel bedekt. Het mist gebied is ditmaal heel hardnekkig, want het beslaat Denemarken, West-Duitsland, het grootste deel van Frankrijk, België, ons land en Zuid-Oost Engeland. In Utrecht werd gisteren waarachtig al een ijsbaan geopend; het zal wel een onder gespoten tennisbaan zijn geweest, denk ik.

DECEMBER 1948

1-2 december
Vorstdagen; de mist is gelukkig verdwenen.

19 december
Er schijnt vorst op til te zijn, maar van veel betekenis is dit nog niet, hoewel de meteorologen volhouden, dat het harder gaat vriezen.

20 december
Nog steeds bewolkte hemel, Oostenwind, temperatuur slechts één à twee graden onder het vriespunt en overdag iets hoger. Maar het kan best zijn, dat "De Bilt" vandaag wel een ijsdag noteert omdat meestal in het midden van het land de temperaturen lager liggen. 

23 december
Het wordt dit keer een vervelende geschiedenis. De winter zet nl. in onze omgeving niet door, hoewel het vliegveld Twente een temperatuur meldde van - 10 C.!

25 december
Eerste Kerstdag, helder winterweer en een vorst van - 4 C. Het schijnt er nu dus van te komen, gisteren zijn de meeste sloten al dicht gelopen. Vandaag was het ook hier de eerste ijsdag van deze winter en op

26 december
noteren we een tweede ijsdag, het heeft - 7 C. gevroren. Morgen kunnen we eens proberen, of we het schaatsenrijden nog niet verleerd zijn.

27 december
De schaatsen weer onder! Na een vorst van - 7 C. kon ik vandaag de schaatsen weer onderbinden en heb gereden op prachtig, spiegelglad ijs. Geheel vertrouwd was het natuurlijk nog niet, maar we hebben wel eens op slechter ijs gereden. In Zaandam gaat de "Zuidpool" baan vanavond open, de Westzaanse ijsbanen volgen morgen; meestal is het andersom!

28 december
Vorst van hedennacht - 8 C.; wind Z.Z.O. Op schaatsen naar de fabriek geweest (laatste keer was dit op 28 februari 1948).
Het binnenveld is nu overal berijdbaar. De ijsvreugde zal echter helaas van korte duur zijn, want de wind draait naar het Zuiden. Heel jammer, het komt zelden voor dat het ijs er prachtig in ligt. De ijsbanen in de Zaanstreek zijn vandaag en vanavond alle geopend. De dooi valt 's avonds al in. Om zes uur vanavond vroor het nog maar daarna steeg de tempera­tuur snel en een paar uur later was het al mis: twee graden boven nul!

29 december
Het heeft vannacht zwaar geregend, de wind is West geworden en het kwik stijgt tot+ 8 C. Héél jammer, met twee vrije dagen in bet vooruitzicht!

30 december
Blijvende dooi. Vorstperiode afgesloten. Nog vandaag moest ik mijn zoon Arnold van het ijs afsturen, hij aardt dus zeker naar zijn vader. Maar het is nu onverantwoordelijk om nog op het ijs te gaan en gelukkig is bij er verder niet meer op geweest.

31 december
Het jaar is alweer om. Stormachtige Z.W.-wind en het ijs verdwijnt mèt het oude jaar, snel, héél snel ....

JANUARI 1949

1 januari
Storm uit het Z.W. Al het ijs verdwenen. Noodweer boven Engeland en een gedeelte van West-Europa, het jaar zet niet best in!

30 januari
Slechts enkele aantekeningen heb ik in deze maand gemaakt, er kwamen maar weinig vorstdagen in voor en verder het bekende weertype van regen, harde wind, enz.
In Europa heerst weer eens een griepepidemie, ditmaal de "Italiaanse griep"geheten. Ook in ons land is het aantal grieppatiënten ver boven normaal, maar de ziekte blijkt voor 95% niet kwaadaardig te zijn. Toch is men er een week of veertien dagen zoet mee!

FEBRUARI 1949

Gedurende de eerste week van februari noteerde ik enkele vorst­dagen, kreeg zelf ook de griep en dit maakte, dat mijn aanteke­ningen zeer beknopt waren. Miste bovendien een felle brand in Westzaan op 9 februari tijdens een storm uit het Z.W.
Op 21 februari vermeld ik dat er tot heden nog geen centimeter sneeuw is gevallen in deze zo zachte winter. Dat is inderdaad een uitzondering. Het totaal aantal vorstdagen bedroeg in februari toch nog 11, ijsdagen kwamen echter niet voor.

MAART 1949

1 maart
ZWAARSTE N.W.-STORM SEDERT JAREN WOEDT OVER HET LAND.
Windkracht 41 meter per seconde = 148 KM per uur; windkracht 12. zoals altijd in "open winters", komen er veel stormen voor, maar een storm zoals we in de nacht van maandag 28 februari op dinsdag 1 maart meemaakten, daarvoor moet men jaren teruggaan.
Met bulderende kracht loeide de orkaan uit het N.W., vergezeld van regen, hagel en natte sneeuwbuien. Overal richt de storm enorme schade aan. Het Zweeds schip "C.A. Banck"strandde aan het Bloemendaalse strand en dit trok duizenden toeschouwers, er waren gelukkig geen slachtoffers. Het 9000 ton metende motorschip "Heemskerck", pas van stapel gelopen bij de N.D.S.M., liep zware schade op.

In Westzaan waaide een groot gedeelte van de schuur van papiermolen "De Schoolmeester" om, terwijl een ander deel van deze lange schuur werd ontzet. Ook een oud woonhuis be­gaf het gedeeltelijk, om maar te zwijgen van de vele schoor­ stenen, pannen, enz., die een prooi van deze orkaan werden.

2 maart
De storm is gelukkig bedaard, de wind ruimt naar het N.O. Er wordt lichte vorst verwacht.

3 maart
Kalm weer met Noordelijke wind en één graad vorst!

4 maart
Opnieuw lichte vorst.

5 maart
Vannacht heeft het matig gevroren, tot - 5 C. Op sommige plaat­sen in ons land werd een temperatuur gemeten van - 8 tot 9 C.

6 maart (zondag)
Het heeft vannacht maar liefst - 7 C. gevroren! Alle sloten zijn alweer met een flinke laag ijs bedekt.

7 maart
Vorst - 4 C. De schooljongens lopen over het ijs en het behoeft maar even door te zetten of we schaatsen nog in maart! Overdag stijgt de temperatuur echter tot boven het vriespunt.

8 maart
Het vriest nu al een week lang en de late koude komt de mensen wel heel erg ongelegen. Brandstoffen  raken op en velen behelpen zich weer met turf en hout.

9 maart
Weer - 40 C. vorst. Harde Oostenwind, die in de loop van de dag afneemt.

10 maart

Voor het eerst heeft het in de afgelopen nacht slechts heel weinig gevroren. Sneeuwbuien overdag, de gehele winter is er vrijwel geen sneeuw gevallen. Wat een verschil met een paar jaar geleden!

27 maart
Na de koude dagen gedurende de eerste helft van maart, valt er nog weinig over deze zachte winter te vertellen. Daarom sluit ik bij deze mijn winteraantekeningen 1948/49 af.

De winter van 1949/50

"Een tien-daagse winter in januari"

Aldus zouden we deze winter kunnen betitelen, maar alvorens verslag uit te brengen, eerst nog even iets anders. De maand september was ditmaal zeer opmerkelijk, want er werd te De Bilt een temperatuur gemeten van 34,2 C. en wel op 5 september. Dit is een absoluut record sinds het begin van de waarnemingen in 1848. En hoewel ik alleen winterweer beschrijf, kon ik het toch niet nalaten, hiervan melding te maken.

Oktober

Op 5 oktober van dit jaar 1949 overleed mijn moeder na een vrij langdurig ziekbed; zij bereikte de leeftijd van 71 jaar en ook deze droeve gebeurtenis hoort in mijn aantekeningen thuis. Moeder verliezen, oma verliezen; dit alles betekent heel veel in dit leven. Haar volledige naam luidde: Alida Margareth Grootes- van der Goot.
Bepalen we ons nu tot deze winter zelf, dan blijkt, dat zowel de maanden november als december onopgemerkt voorbij gegaan zijn, vorst van betekenis kwam nl. niet voor. Behoudens uitzonderingen, zoals hierboven vermeld, begin ik pas te schrijven wanneer de thermometer onder het vriespunt daalt en dat was ditmaal pas het geval met de maand

JANUARI 1950

1 januari
In de nacht van "oud op nieuw"heeft het - 3 C. gevroren.

2 januari
Maar het is alweer mis, de vorst zet niet door. Ook de verdere dagen van de eerste helft van januari blijft het zacht weer, maar ... op

17 januari
gaat de wind naar het N.O. en ziet het er beslist naar uit, dat er vorst op komst is.

18 januari
Het zit in de lucht, maar het vriest nog niet!

19 januari
Vannacht heeft het dan een paar graden gevroren, ook overdag is het behoorlijk koud en vanavond staan voor het eerst de ijsbloemen op de ruiten.

20 januari
De vorst houdt aan. Het heeft ruim - 5 C. gevroren en overdag blijft de temperatuur eveneens onder nul, zodat we de eerste ijsdag noteren. Vermoedelijk was het gisteren ook al een ijsdag, maar durf dit niet met zekerheid te beweren. Natuurlijk ligt op de sloten al een flink laagje ijs en op een ondergelopen stuk land konden we even proberen om te schaatsen, maar het is het nog niet! De krant schrijft: "Haal de schaatsen maar uit het vet" en we rekenen op aanhoudende vorst.

21 januari
Niet meer dan - 3 à - 4 C. vorst, overdag om het vriespunt, maar de wind zit nog in het Oosten, dus alles is mogelijk. Onze Arnold heeft  vanmiddag ook weer eens geprobeerd om de kunst van het schaatsenrijden te leren. De laatste jaren is er echter weinig ijs geweest en zodoende kan hij er nog niet veel van.
Maar hij krabbelt al aardig vooruit, dus het begin is er!
Vele ijsbanen openden vandaag, maar toen ik vanavond met mijn schaatsen onder de arm eens wilde proberen, bleek de baan van de B.V. "Noord" niet verlicht te zijn, het ijs is blijkbaar nog niet dik genoeg, in ieder geval durfde men het risico niet aan. En het is nog wel zaterdag vandaag, de vooruitzichten voor een èchte IJs-zondag zijn beslist niet gunstig. Voor morgen hebben talrijke ijsclubs wedstrijden vastgesteld.

22 januari (zondag)
Het is inderdaad géén IJs-zondag geworden, want de dooi is ingetreden. De wind is nog steeds Oost maar de temperatuur drie graden C. boven nul!

Toch werden er vandaag nog wedstrijden gehouden en in Westzaan hadden we weer eens een primeur: de actieve ijsclub "Lamberts Melisz" organiseerde hardrijden om prijzen van respectievelijk f 25,--, f 15,-- en f 10,--. Negentien rijders uit de gehele Zaanstreek verschenen aan de start, maar het was de Westzaner Nic. Hartman, die beslag legde op de eerste prijs. Tweede werd P.Gans, Oostzaan en derde Wybe Hartman, eveneens uit Westzaan.

23 januari
De winter valt opnieuw in! Ditmaal is de dooi slechts heel tijdelijk, er is weer een gebied van hoge luchtdruk op komst en vanavond kunnen we al rekenen op matige vorst.

24 januari
Het heeft vannacht - 6 C. gevroren, overdag - 2 C, dus opnieuw een ijsdag. De ijsbanen openen weer hun poorten en vanavond heb ik even heerlijk gereden op de ijsbaan van de B.V. "Noord", nu weer gelegen achter Hotel "De Prins", lekker beschut. Het was weer als vanouds, met muziek en koek en zopie!

25 januari
Met een vorst van - 7 C. begint het er wat op te lijken en kunnen we weer schaatsen in het gehele WestzijderVeld. Zo reed ik weer als· vanouds op de schaats naar de fabriek en heb ook nog even de Gouw verkend. Prima ijs.
Daar het ook overdag blijft vriezen, noteren we opnieuw een ijsdag en voor de komende nacht wordt zelfs strenge vorst verwacht.  Morgen hopen we onze eerste ijstocht te maken en dat we er zin in hebben, nou, dat behoeft niet gezegd te worden! Het is drie jaar  geleden sedert we "op rit" geweest zijn.
's  Avonds vriest het - 7 C. De veerdiensten Enkhuizen-Stavoren zijn gestaakt en de eerste Markers kwamen heden per schaats in Monnickendam. Ook Ameland blijkt alweer geïsoleerd te zijn en de ijsgang op de grote  rivieren is begonnen.
Het begint waarachtig op een lichte winter te gelijken!

26 januari (donderdag)
Vorst - 8 C., overdag - 2 C., later om het vriespunt

Eerste ijstocht van deze winter

Met z'n zevenen zijn we er dan vanochtend tussenuit getrokken, het vrije ijs-veld tegemoet en wel met de volgende deelnemers: mijn  broer  M.J.  Grootes  met zijn  zoon  Meiert,  G. Dil Sz.Zaandam, K.C. Krom,. P.M. Klerk, A. Berends en ondergetekende, allen uit Westzaan en  werkzaam  bij  de  firma Grootes.

Chocoladefabriek. Vanaf de fabriek - 8.15 uur - en nagewuifd door de achterblijvenden, reden we naar Koog aan de Zaan, bonden daarna op achter de Noorderbrug, reden naar Oostzaan en vervolgens Den Ilp. Het weer was prachtig, weinig wind, (Z.O.) en de zon  deed alle moeite om door de lichte ochtendnevel heen te breken. Kortom, een uitgezochte dag voor de schaatsliefhebbers. Wat was dat ijs mooi en wat genoten we met volle teugen! Na enig zoeken - in verband met inpolderingen van het Twiske - arriveerden we toch om ca. 10.15 uur in Ilpendam, gingen via het pontje over het Noordhollands kanaal en bonden toen op voor de rit naar Monnickendam, aan welke plaats wij zulke goede herinneringen bewaren.

De Gouwzee was nog niet vertrouwd, zodat we Marken niet konden bereiken. Daarom reden we naar Edam en vervolgens naar Oosthuizen. Het was toen half twee in de middag en werd het te laat om nog naar Hoorn te rijden. In Oosthuizen hebben we heerlijke snert verorberd en een lekker rustig half uurtje doorgebracht. Toen moesten we  de terugweg weer aanvaarden en reden langs Oosthuizen de slechte ringvaart naar Purmerend.
Veel scheuren en zand op het ijs maakten dit traject niet gemakkelijk maar we kwamen toch om 15.30 uur in de marktstad aan. Daarna was het slechts een kwestie van een klein uurtje om via Neck de Zaan weer te bereiken. In het Oostzijderveld speelde een pas gemaakte vaargeul ons nog lelijk parten, maar we zagen het gevaar bijtijds, het blijft nu eenmaal altijd weer, uitkijken op het ijs!

Veilig en wel kwamen we weer op ons punt van uitgang terug en via het Westzijderveld waren we precies 17.30 uur terug achter de sloot van de fabriek. Een prachtige tocht zat er weer op en we hebben allen bijzonder genoten van deze heel fijne dag.

27 januari
Het heeft vannacht toch nog - 5 C. gevroren, overdag om het vriespunt, maar een echte dooi is het gelukkig nog niet.

28 januari (zaterdag)
De winter zet zich vast. Harde, Oostelijke wind en later heldere hemel met - 5 C. vorst. Overdag eveneens onder het vriespunt, het is de vierde ijsdag. Vanmiddag maakte de harde wind het schaatsenrijden niet gemakkelijk, maar toch was het vrij druk in het veld. Alle wateren zijn berijdbaar en met mijn vriend W.Veenis reden we langs Reef en Gouw en daarna nog de Euverenweg; via de Watering weer terug, overal prachtig, keihard ijs, alleen geschikt voor scherpe schaatsen! Wat dit laatste betreft daar heb ik geen moeite mee. Mijn schaatsen worden altijd geslepen door K. Hartman, alhier. Hij slijpt nog "met de hand", hij kent zijn vak als geen ander en dat mag óók wel eens gezegd worden! Morgen hopen W. Veenis en ik aan de Dorpentocht van 90 km mee te doen, als altijd weer een goede training voor een eventuele Elfstedentocht, want men is al druk bezig om voorbe reidingen te treffen voor deze gigantische tocht. In ieder geval kunnen we morgen - zondag - weer eens een ouderwetse IJs-zondag beleven en de rest zullen we maar afwachten!

29 januari (zondag)
EERSTE IJS-ZONDAG
Dorpentochten door Noord- en Zuid-Holland. IJswedstrijden en diverse tochten in het gehele land. Prachtig dag voor de schaatsliefhebbers. Vorst van hedennacht - 8 C., overdag - 3 C., 5e ijsdag. Wind: matig tot krachtig uit Oostelijke richtingen, later op de middag afnemend.

Verslag van de 13e Dorpentocht door Noord-Holland. Startplaatsen: Zaandam, Purmererid en Hoorn.
Traject naar keuze:: 40, 50, 75 of 90 km.

Met een heldere vrieslucht en een vrij sterke Oostelijke wind startten mijn vriend Veenis en ik vanochtend om 8.45 uur vanuit Zaandam voor een Dorpentocht van 90km. Via Oostzaan, Den Ilp, Ilpendam (aankomst 9.30 uur), Edam (10.25 uur), Oosthuizen, Scharwoude, Hoorn (11.50), vandaar terug naar Avenhorn, Schermerhorn, Groot-Schermer, Spijkerboor, Jisp en vandaar langs de Purmer-ringvaart weer naar het uitgangspunt terug naar Zaandam. Om 14.45 uur waren we daar weer ter plaatse en hebben dus over het gehele traject zes uur werk gehad. Eigenlijk nog iets te lang, wil men deze tocht als een serieuze training voor de Elfstedentocht beschouwen.
Voor de duizenden schaatsenrijders was het vandaag een prachtige dag, alleen in aandam al zijn meer dan 3000 deelnemers gestart voor de Dorpentocht, w.o. mensen uit Gelderland, Brabant en zelfs uit Zeeland! Het aantal wedstrijden op deze eerste IJs-zondag is natuurlijk legio geweest, teveel om op te noemen. Slechts een paar uitzonderingen: op de baan van "Lambert Melisz" te Westzaan prolongeerde Niek Hartman zijn kampioenschap van de Zaanstreek op de korte baan (160 meter) en won hij bovendien "De Zaanlander" wisselbeker plus een prijs van f 100,--!

Morgen wordt op dezelfde baan het kampioenschap van Nederland voor mannen op de korte baan verreden, waarvoor enorme belang­ stelling bestaat. Te Assendelft werd T. Janmaat uit Nederhorst den Berg kampioen van Noord-Holland, eveneens op de korte baan van 160 meter. En op de Zaan achter café "Zaanzicht" organiseerde de ijsclub "Willem Barendsz" onder auspiciën van de landelijke vereniging van Schoonrijders kampioenswedstrijden van Noord-Holland. Het kampioenspaar werd mej. Lies Schipper en de heer D.J. van der Woude. Over deze laatste wedstrijd schreef "De Zaanlander" van 31 januari o.m. het volgende:
"Een klein maar select gezelschap toeschouwers had op de baan en van achter de ramen van "Zaanzicht" van de heer Loggen, het fraaie schouwspel van de wedstrijden gevolgd. Tot hen behoorden drie ereleden van "Willem Barendsz", t.w. de heren G.J. Honig, A. Schipper en C. Woudt. Het was een kostelijk gezicht het genoegen te zien, dat deze oude getrouwen aan het schouwspel van dit oude Hollandse winterbeeld beleefden ....".

30 januari (maandag)
Strenge vorst, tenminste - 10 C., ook overdag blijft de temperatuur onder het vriespunt, het is de 6e ijsdag.
FEEST IN WESTZAAN
Vandaag was het de grote dag van de ijsclub "Lambert Melisz", alhier. Een landskampioenschap op de korte baan organiseren, daar komt heel wat bij kijken! Twee jaar geleden, om precies te zijn op 29 februari 1948, moesten deze wedstrijden op het allerlaatste moment worden afgelast wegens ingevallen dooi, nu waren gelukkig alle factoren aanwezig om dit kampioenschap tot een groot festijn te maken. Wanneer ik vertel dat er zeventien man politie op de been komt "ter regeling van het verkeer en voor bijstand bij de controle" dan wil dat wel iets zeggen! Want de belangstelling is enorm groot, ook de landelijke pers is vertegenwoordigd. Vanaf het station Zaandam wordt een speciale busdienst onderhouden, rechtstreeks naar de ijsbaan. ER zijn tribunes gebouwd en men verwacht meer dan 5000 bezoekers. Entree f 1,50 voor een zitplaats en f 1,-- voor een staanplaats.

De vlaggen gingen vandaag uit in ons dorp, vele bedrijven hadden hun personeel vrijaf gegeven, muziekvereniging "Crescendo" zorgde voor de vrolijke noot, kortom, alles was het er aan gedaan om er een grandioze wedstrijd van te maken. En dat is het ook geworden. Fel, zeer fel is er gestreden om deze nationale titel waarvoor 24 deelnemers uit Holland en Friesland hadden ingeschreven. De Friese hegemonie werd doorbroken want in de laatste ritten plaatsten zich Janmaat, Jongert, van der Nagel en Rotgans. Hun tijden over de 160 meter waren resp. 15.80, 15.90, 16.10 en 16.20 sec. Dezelfde. Theo Janmaat werd de "morele winnaar"genoemd omdat hij geen enkele rit verloren had, maar toch werd Nan Rotgans uit Den Oever de Nationale korte-baan kampioen, ondanks het feit, dat hij van de zeven ritten er drie had verloren ... Maar de totaal tijd van de kampioen gaf nu eenmaa de doorslag!
Die totaal tijden luiden als volgt:
1. N. Rotgans, 45.025 sec; 2. Th. Janmaat, 45.30 sec; 3. v.d. Nagel, 45.625 sec. en 4. Jongert, 45.65 sec.
Onze plaatsgenoot N. Hartman eindigde als zevende, eveneens een heel goede prestatie .in dit gezelschap van de beste hardrijders op de korte baan.

De snelste tijden over de 160 meter bedroegen tegen Wind in 15,8 sec. en vóór de wind 15,4 sec. De voorzitter van de K.N.S.B. Mr. Vliegen, reikte de prijzen ult die bestonden uit bekers en waardebonnen van resp. f 100,--, f  60,--, f  40,-- en f  20,--.
Voor het bestuur van ijsclub "Lambert Melisz", voor geheel Westzaan, was het een dag om nooit te vergeten! Zal ook vermoedelijk niet veel keer herhaald worden, ook nu was het drie jaar geleden, sinds deze kampioenschappen voor het laatst werden verreden. En dan zijn er natuurlijk weer andere ijsclubs, die voor deze wedstrijden in aanmerking komen.

31 januari (dinsdag)
Weersverandering op komst. Flinke sneeuwval en - 3 C. vorst. Daarna: regen die op de grond snel bevriest met natuurlijk ge­volg: spiegelgladde wegen! De wind bleef bij ons nog Z.O., maar volgens het K.N.M.I. te De Bilt zal de vorst zich verder terug­trekken en kan er dus lichte dooi verwacht worden.
Vandaag ben ik nog op schaatsen naar de fabriek geweest en 's avonds in het donker terug, wakken zijn er niet meer het is dus niet gevaarlijk en morgen kan het misschien niet meer! Vanavond om elf uur is het 2 graden boven nul.

FEBRUARI 1950

1 februari
De dooi is nu definitief. Schaatsen in het vet!
Het heeft hard geregend, vannacht zodat hedenochtend de gladde wegen grotendeels tot het verleden behoren. De wind waait weer uit het Z.W. en de ijspret is ten einde. Een Elfstedentocht, waar we nog kort geleden aan dachten, zit er niet meer in en al is het pas 1 februari, ik geloof niet dat daar nog iets van komt.
De afgelopen winter-periode heeft precies tien dagen geduurd, maar we hebben toch wel bijzonder prettig geschaatst, het was tenminste weer eens de moeite waard!
De Zaandammer boot moest de dienstregeling gisteren nog staken in verband met de ijsgang. Vanochtend durfde men eveneens nog niet te varen maar dinsdag vaart de grote boot  weer op de hele uren van 7 - 7 uur, behalve de boot van elf uur, aldus gelezen in "De Zaanlander" van 1 februari.

2 februari
Langzaam maar zeker verdwijnt het ijs. De Zaan en het Noord-Hollands kanaal zijn open gebroken, maar Ameland is (natuurlijk) nog steeds geïsoleerd, dat komt méér voor in de winter ... Ook de zgn. postboot van Texel, die auto's en passagiers aan boord had, moest honderd meter uit de kust wegens drijfijs terugkeren.

Veel bijzonderheden over deze korte winter  zijn er verder niet te vermelden, want in het verdere verloop van februari kwam geen vorst van betekenis meer voor. Ook over maart heb ik dit­ maal geen aantekeningen gemaakt. Wel vermeldenswaardig is dat het op 25 april  zwaar heeft gesneeuwd en hoewel dit meer gebeurt, was het een heel  merkwaardig gezicht om de witte vlokken te zien vallen op het   jonge, groene blad van kastanje- en andere bomen die al waren uitgelopen.

Einde van mijn winteraantekeningen 1949/50.

De winter van 1950/51

"25 dagen van december daalde het kwik beneden het vriespunt". (De Bilt)

Overigens een zachte winter, januari en februari zonder sneeuw of ijs; maart was te koud.

1 december
Na een slechte zomer met hee1 veel onweer en een zeer nat najaar (drie dagen in november was het slechts "droog  weer") staan we weer voor de wintermaanden. Op

3 december
is het koud, guur weer met de eerste natte sneeuwbuien.

4 december
Opnieuw natte sneeuwbuien, 's avonds gladde wegen, maar de wind blijft Z.W. Later buien uit het N.W.

5 december
Een witte wereld op Sint Nicolaasdag!  Komt weinig voor, zouden ze zeggen en dat is ook inderdaad zo. Bovendien heeft het vannacht - 5 C. gevroren maar in de namiddag dooit veel sneeuw toch weer weg. Ook overdag nog steeds sneeuwbuien waar Sinterklaas, die net de Westzaanse scholen bezocht, veel hinder van ondervond. De oude heer had de laatste jaren geen last meer gehad van een Hollands wintertje ....

8 december
Vandaag dan, is de wind eindelijk naar het Oosten gedraaid en de hemel wordt helder. Het vriest vanavond lekker en we zullen vannacht  wel op matige vorst rekenen.

9 december
Vorst hedennacht - 5 C.; de bomen zijn met rijp bedekt daar er ook mist ontstond. Weinig wind, het binnenveld ligt nu geheel dicht. Vliegveld Twente meldde maar liefst - 10 C. vorst! Van een ijsdag is echter nog geen sprake, want vanmiddag steeg de temperatuur weer iets boven het vriespunt.

10 december
Geen vorst, althans niet hier ter plaatse, wel in het binnenland.

13 december
De temperatuur blijft vrij laag en vanavond vriest het weer een paar graden, maar het zet niet door! Bovendien wordt er opnieuw sneeuw verwacht.

15 december
Geheel Nederland onder de sneeuw.
Vandaag heeft het vrijwel de gehele dag gesneeuwd en ook vanavond sneeuwt het nog steeds door. Gevolg: een zware sneeuwlaag van tenminste 10 cm bedekt ons land. Het is bovendien windstil weer, de sneeuw blijft dan ook overal liggen, op bomen, hekken, struiken, enz. hetgeen een fantastisch gezicht oplevert. De temperatuur is precies 0 C.  De kinderen hebben zich vandaag buitengewoon in de sneeuw vermaakt, het is lang geleden sinds er een dergelijke hoeveelheid sneeuw lag. vooral de laatste winters sneeuwde het niet noemenswaardig.

16 december
Hoewel het in de ochtend uren weinig heeft gevroren, dooit de sneeuw toch gedeeltelijk weg, de jeugd had het liever anders gezien.
Op sommige plaatsen, vooral in Zeeuws-Vlaanderen is er veel meer sneeuw gevallen, waardoor enkel  dorpjes zelfs tijd lijk geïsoleerd werden. Al met al zitten we dus wel aardig in de winter, maar van schaatsenrijden is voorlopig nog geen sprake.

17 december
Koude zondag met harde Z.-wind en opnieuw sneeuwbuien. De gehele dag is de temperatuur vrijwel niet boven het vriespunt geweest, we zouden dus kunnen spreken van de eerste ijsdag.

18 december
Vannacht slechts lichte vorst en overdag om het vriespunt; verwachting: lichte tot matige vorst "op beschutte plaatsen". Zo kwakkelt   de winter maar voort. In Overijssel schijnt het harder te hebben gevroren, maar wat hebben we daar aan? Ook de Friezen stonden natuurlijk alweer op de schaatsen, volgens de krant was dat zondag al het geval zij het dan op onder water gelopen land, waarop prachtige ijsbanen waren aangelegd. We zullen maar denken de echte winter begint pas op 21 december!

19 december
Het begint nu toch menens te worden; vannacht - 5 C. vorst, ook overdag onder nul, dus de eerste officiële ijsdag, althans hier ter plaatse. Het blijft een raar wintertje, de wind is nu wel in het Z.O. blijven staan, maar gedurende al die winterse dagen is er geen sprake geweest van een echte Noord-Ooster want dáár moeten we het nu eenmaal van hebben. Zware mist overdag, slechts een enkel uurtje zonneschijn, daarna opnieuw mist. Maar vanavond vriest het - 6 C., nog één zo'n dag en we gaan starten!

20 december (woensdag)
Strenge vorst; met windstil weer en zware mist heeft het hier vannacht - 10 C. gevroren. In Groningen - 14,6 C. Tweede ijsdag, de temperatuur bleef overdag onder nul. Zeer zware rijp aan de bomen. We hebben dus nu van alles wat: mist, ijzel, ijs, sneeuw en gladde wegen! Ben vandaag wel op reis geweest, maar zonder auto, de wegen waren bijzonder glad en bovendien die gemene mist, dat is niet erg aanlokkelijk met een auto op de weg.
Arnold heeft vandaag al schaatsen gereden, het is de eerste keer dat hij eerder op het ijs staat dan zijn vader en ... zo zal het voortaan wel blijven, we worden een dagje ouder!
Maar vanavond heb ik dan toch even gereden op de ijsbaan van de B.V. "Noord", de baan brandde voor proef, maar het ijs is niet mooi, wel hard, maar verder echt sneeuw-ijs, hoe kan het ook anders. Toch was het fijn, even de schaatsen onder te hebben en de spieren weer wat los te rijden. De vorst vermindert in de loop van de avond, het vriest slechts - 2 C.

21 december
Een dooidag aan bet begin van de échte winter. De temperatuur scharrelt om het vriespunt en zodoende bleven de ijsbanen geopend. De Bilt verwacht echter weer langzaam toenemende vorst. Vermoedelijk houden we dit  winterweer nog wel een tijdje, denk ik.

22 december
Het weertype blijft ongewijzigd. Weinig vorst, bewolkte hemel waaruit vanochtend regen (!) viel, zodat de straten weer eens onbegaanbaar werden. Later op de dag koude, harde Oostenwind. Vandaag geen schaatsen gereden, ook de ijsbanen zijn niet verlicht, het vriest slechts 1 à 2 C.

23 december (zaterdag)
Na lichte vorst konden we vanmiddag weer eens schaatsen, maar het ijs is lang niet best. Alleen voor de liefhebbers berijdbaar! Op de Gouw kwam ik alleen mijn vriend Veenis tegen en de gebrs. N. en W. Hartman.  De eerste oefende daar samen met zijn "concurrent", de bekende rijder Portengen. Nu het vanavond met een heldere hemel en volle maan aardig begint te vriezen, zijn de vooruitzichten voor zondag zeer hoopvol!

24 december (zondag)
Eerste ijs-zondag van dit seizoen.
Vorst van hedennacht - 5 C., prachtig, windstil weer. Een zeldzame dag, vandaag. Want hoe vaak komt het voor dat we op zondag kunnen schaatsen, dat het bovendien nog windstil weer is, de velden bedekt met sneeuw en ijs in de sloot?
Al konden we vandaag nog geen grote tochten maken, het gehele Westzijderveld was goed berijdbaar. Vanochtend gereden met W. Hartman, er waren toen nog weinig mensen op het ijs, kwamen later S. Schoen tegen en gezamenlijk verder geschaatst. Vanmiddag was het drukker in het veld en zijn we met de kinderen Arnold en Annet (op de slee) weggeweest en tot mijn vreugde heeft Leni ook de schaatsen weer eens ondergebonden.

Het ging eerst nog wat moeilijk, maar later kon ze zich best redden en wanneer ze even dóórzet, dan kan ze beslist wel behoorlijk rijden. Zo was de hele familie dit keer eens op het ijs. Wat het weer betreft, het blijft de eerste 36 uur windstil, zegt De Bilt en bij onbewolkte hemel kan tot méér dan - 5 C. vorst verwacht worden. Maar op het moment dat ik dit hier schrijf, is de lucht bewolkt en het vriest slechts gering. Maar schaatsenrijden tijdens de Kerstdagen, dat zit er dik in!
En ook dàt gebeurt niet al te veel, we hebben dus niets te klagen, zou ik zeggen ....

KERSTMIS 1950

25-26 december
De Kerstdagen zijn dit jaar voor de vele ijsliefhebbers werke­lijk ideaal geweest. De temperaturen varieerden tussen - 6 C. en 0 C., zodat het zeker niet doordringend koud was. Daarbij een heerlijk zonnetje, het was werkelijk buitengewoon en ik kan mij niet herinneren, ooit zulke schitterende Kerstdagen op ijs­ gebied althans, te hebben meegemaakt.
Bij duizenden zijn de schaatsliefhebbers uitgezwermd en hebben van het ijs genote in alle uitbundigheid, zoals men dat alleen op het ijs meemaakt. Grote tochten werden nog weinig gemaakt, maar West- en Oostzijderveld bijvoorbeeld, waren volkomen vertrouwd en daar was het dan ook bijzonder druk. Op de Gouw, hoek Mallegatsloot, stond ook weer de bekende koek- en zopie van G. Jongewaard, hij had zijn vaste standplaats weer ingenomen.

En druk dat het daar was, ongelofelijk! Maar Jongewaard is ook een man van traditie en weet wat de schaatsenrijder nodig heeft: lekkere chocolademelk, een knappend "korssie", een reep chocola en wat al niet meer. Al zestig jaar zit de heer Jongewaard in "het vak", hij begon ermee, toen hij acht jaar oud was in de tent van zijn vader..... Laten we hopen dat hij het nog lang zal volhouden, want een koek- en zopie hóórt erbij!
Vanzelfsprekend was ons weer de hele familie op het ijs aanwezig en ook mijn vrouw heeft weer geschaatst; het ging uit­stekend! Zoon Arnold probeert al met zijn handen op zijn rug te rijden, een kostelijk gezicht. Hij is nu zeven jaar en niet van het ijs af te slaan! Met Annet op de slee zijn we naar de Gouw geweest en natuurlijk een bezoek gebracht aan het hierboven ver melde koek- en zopie.
Zo hebben we dan onvergetelijke Kerstdagen meegemaakt en in feite nu al drie zondagen achter elkaar van het ijs geprofiteerd, een ongekende weelde!

27 december
Vandaag overdag lichte dooi en vannacht slechts geringe vorst, we blijven echter nog steeds in de greep van de winter. MOLEN "HET PRINSENHOF" MAALT OPNIEUW EEN ROED AF.
Voor de gebrs. de Vries, de molenaars van "Het Prinsenhof", was het vandaag een rampdag. Met een Noordooster briesje maalde de molen er vanochtend lustig op los. Tegen elf uur stopte het gaande werk in de molen plotseling, De oudste molenaar, de heer Gerrit de Vries, wist direct wat er aan de hand was. Een blik naar buiten was voldoende om hem ervan te overtuigen dat opnieuw (evenals in 1949) een roed was afgeknapt. Het bleek de binnenroed te zijn - daterend uit 1911 - die juist bij de as doormidden was geknapt. Voorts bleek het gehele voorfront van de molen ontzet, de as ontwricht, een keerstijl weggeslagen en de haalstenen er onder vandaan geschoven, zodat de vang ook niet meer kon werken. Kortom, een ware ramp voor de molenaars. Het is voor de gebroeders de Vries te hopen dat er spoedig hulp zal worden geboden, want zowel voor hen als voor Westzaan, ja, voor de gehele Zaanstreek is het van het grootste belang dat deze prachtige molen -  één der weinige in onze streek die nog volop in bedrijf is - behouden zal blijven.
(Hulpactie is later op gang gekomen).

28 december
Het IJsselmeer is inmiddels dichtgevroren, want ook vannacht en overdag bleef het vriezen. De derde ijsdag genoteerd. Daar ik inmiddels ziek ben thuisgekomen (vanzelfsprekend niet op het ijs!) zijn mijn aantekeningen wat korter dan gewoonlijk. De griep en n.b. de waterpokken, overgekregen van de kinderen, hebben me best te pakken.

29 december
Met harde wind uit het Oosten heeft het in de afgelopen nacht weer best gevroren, sommige stations melden strenge vorst.
In de namiddag draait de wind naar het Zuiden en wordt het zachter weer, volgens mij dus geen ijsdag, vandaag.
Kees Broekman won te Bergen (N.H.) de Provinciale Schaatskampioenschappen, zijn tijden waren: 500m 49,7 sec., 1500 m 2 min. 36,8 sec. en de 5000 m in 9 min. en 24,1 sec.

30 december (zaterdag)
Ben nog steeds ziek, kan tot mijn spijt weinig of niets noteren en weet niet eens, hoeveel het nu wel precies heeft gevroren. Het moet in ieder geval wel een ijsdag zijn, want de temperatuur bleef overdag onder het vriespunt. Eindhoven meldt een vorst van - 17 C.!

31 december (zondag)
OUDEJAARS-DORPENTOCHT DOOR NOORD-HOLLAND MET 5000 DEELNEMERS!
Wat misschien nooit meer in de geschiedenis van de Dorpentochten zal voorkomen, gebeurde dan vandaag: met Oudejaarsdag en nog wel op een zondag een pracht van een Dorpentocht via het bekende traject, Monnickendam. Edam, Hoorn, Schermerhorn, enz. enz. Maar schrijver dezes was er ditmaal niet bij en lag in bed zich te verbijten .....  In ieder  geval hebben de vele deelnemers genoten, ze kwamen zelfs uit Drente, Groningen (Kloosterburen) en noem maar op. Er stond een  koude Z.0.-wind, het weer, was wat somber, maar wat geeft dat! Wat zou ik er graag bij zijn geweest, maar nu moest ik de eer aan anderen laten. Daarom geen verslag van ijs-belevenissen. Er gebeurde op schaatsgebied natuurlijk nog veel meer, dit weekend. Kees Broekman verbeterde het Nederlands record op de 10.000 meter met een tijd van 18 min. 17,7 sec. en werd te Zutphen Nationaal Kampioen.

Het is onmogelijk om verslag uit te brengen van alle schaatsactiviteiten waarvoor deze afgelopen dagen zich zo bij­ zonder goed leenden. Overal hebben de ijsclubs zich geducht geweerd en zo is een ieder aan zijn trekken gekomen. Rest mij van deze decembermaand, te vermelden dat er 25 vorstdagen in voor kwamen (temp. overdag dus onder nul)  en tenminste 5 of 6 ijsdagen (gehele etmaal vorst). Een unicum voor deze maand!

1951

1 januari
Vannacht heeft het gesneeuwd, ook vanochtend valt er wat sneeuw, de wind is Z.W. geworden met gevolg: DOOI! Dat is wel vrij onverwachts gegaan en of de dooi definitief zal zijn, dat valt nog te  bezien. In ieder geval kon er vandaag nog geschaatst worden en zo werd Nico Hartman uit Westzaan in Krommeniedijk Kampioen van de Zaanstreek. Bovendien veroverde hij definitief "De Zaanlander" wisselbeker, hij had deze beker nl. al twee keer gewonnen in voorgaande jaren, t.w. 1947 en 1949, een fraai resultaat voor deze snelle rijder!

2 januari
Nog steeds dooi; Zuidelijke wind met regenbuien.

3 januari
Het blijft dooien, de sneeuw is al verdwenen en er staat veel water op het ijs. Ik geloof niet, dat het nog iets beter wordt.

4 januari
Het is nu toch wel gebeurd; de wind waait hard uit het Z.W.; de oceaan-depressies hebben de overhand gekregen en er wordt veel zachtere lucht aangevoerd dan een paar dagen geleden. Maar het ijs is nog lang niet verdwenen, er ligt in het binnenveld een ijskorst van ca. 15 cm en het zal nog wel even duren voordat alles is weggedooid. Op het IJsselmeer is het ijs gaan kruien en het eiland Marken  werd bedreigd met ijsschotsen van 25 cm dikte. Men heeft zelfs de sirene laten loeien om de bewoners te waarschuwen voor het dreigend gevaar, het was eerste keer dat die sirene werd gebruikt....

5 januari
Harde, stormachtige wind uit Z.W. Temperaturen tot plus 6 C. Op het ijs van onze sloot kon ik vandaag nog makkelijk lopen en zolang dat ijs niet is verdwenen, sluit ik mijn aantekeningen nog niet af!

7 januari
Aangezien het ijs in het IJsselmeer - de dienst Enkhuizen - Stavoren is nog steeds niet geopend - is het ijs nu vrijwel overal verdwenen en behoort deze winter-periode weer tot het verleden.

1 februari
De maand januari is inmiddels voorbij gegaan zonder vorst van enige betekenis. Het is een vrij zonloze maand geweest, die - als ik goed ben ingelicht - ons slechts 33 uur (!) zonneschijn heeft geschonken. En dan die griep! Nog steeds is het aantal ziektegevallen zeer groot, niet alleen in Nederland, maar in een groot deel van Europa zijn er slachtoffers van deze ziekte te betreuren.

19 februari
Geen vorst, wel onweer! In februari komt onweer vrij zelden voor, het was ditmaal goed raak en vooral in IJmuiden is het bijzonder slecht weer geweest. Felle bliksem schichten verlichtten de haven, terwijl hagel en regen bij stromen vielen. Zo gaat dat met kwakkelwinters, immers, na december heeft het vrijwel niet meer gevroren.              ·                                          ·

26 februari
Over het verdere verloop van deze maand kan ik kort  zijn, er kwam geen vorst van betekenis meer voor. In De Bilt daalde het kwik slechts vijf dagen alleen in de ochtend even onder het vriespunt. Gemiddeld komen er in februari bijna driemaal zoveel dagen met vorst voor, dus was het voor de koukleumen een goede maand, maar niet voor de ijsliefhebbers!
Inmiddels is de zgn. klimatologische winter (dec., jan. en febr.) alweer afgesloten, rest nog te vermelden wat de maand maart ons zal brengen.

8 maart
Stormachtige, zeer koude Z.O.-wind. Al dagen lang vertoont het weer een winters karakter en heeft het vooral de eerste dagen van maart behoorlijk gevroren, zodat in het binnenveld de sloten weer met ijs waren bedekt. Overdag dooit dit ijs weer weg (in tegenstelling met 1931!)  maar overigens doet zich pre­cies dezelfde verschijnselen voor. En  wie  niet wil geloven dat zelfs nu de kans nog aanwezig is om op schaatsen te komen, hij leze mijn winter-aantekeningen van 1931 nog maar eens na (nu precies twintig jaar geleden) toen we op 10 maart nog schaatsen reden in een overigens bijzonder zachte winter.

31 maart
Het is er dit keer niet van gekomen; wel bleef de maand maart zeer koud en kwam er aan het einde van deze maand zelfs nog veel sneeuwbuien voor. Vanochtend bijvoorbeeld moest ik nog met de "Zaterdag" (sneeuwschop) het straatje naar onze schuur sneeuwvrij maken. En hiermede sluit ik mijn aantekeningen winter 1950/51 maar weer af met als énige goede herinneringen een flinke vorst­ periode in december 1950, maar dáár moesten we het dan ook wel mee doen!

De winter van 1951/52

Absoluut zachte winter; geen enkele "ijsdag" (temperatuur gehele etmaal onder het vriespunt).
Niet geschaatst. Maar wel de koudste Lentedagen sedert 50 jaar.

12 december
Vandaag kan ik met mijn aantekeningen beginnen, want vannacht heeft het met windstil weer een graad of 3,4 gevroren, genoeg om de slootjes met een dun laagje ijs te bedekken. Overdag schommelt de temperatuur echter om het vriespunt.

13 december
Ook vannacht weer - 4 tot - 5 C. vorst en het blijft helder, windstil weer, het ijs ligt er prachtig in, maar is vanzelf­sprekend nog veel te dun. De Bilt noteerde echter - 8 C. vorst, dat is tenminste wát!

14 december
Weer - 5 C. vorst, zodat de kinderen tenminste op de ijsbaan konden rijden maar daarmee is ook alles gezegd, het ijs is nog lang niet betrouwbaar. In ieder geval heeft zoon Arnold zijn vader weer eens overtroffen, want hij is op de schaats geweest! Hedenavond is de temperatuur alweer boven het vriespunt gestegen en alle ijs-illusies vallen met recht in het water ....
Kerst- en Oud en Nieuw gaan zonder winterweer voorbij, een heel verschil met vorig jaar ....

1952

18 januari
"Een abnormale winter" schrijft het Handelsblad vandaag en dat is ook zo; zelfs in Oost-Europa kwam in  de afgelopen weken over­dag geen vorst voor. Sneeuw is er tot heden hier niet gevallen, wel komen er veel stormen voor (vergaan van de Flying Enterprise).

19 januari
In deze januari-maand werd  vannacht onze kleine Eline Margaretha geboren. Een voorrecht, dat alles weer goed achter de rug is en naar wens mocht gaan. Evenals haar vader, is zij dus een januari-kind wie weet, groeit uit haar later ook nog eens een verwoed liefhebster van het schaatsenrijden, het zou me niets verwonderen!

25 januari
Langzaam, heel langzaam, schijnt de. winter nu toch nog in te vallen, het vroor - 4 C. op sommige plaatsen tot - .7 C. Eerste sneeuw gevallen. Elders in ons land heeft het al wat eerder gesneeuwd, maar niet van grote betekenis.

27 januari (zondag)
Lichte vorst tot om het vriespunt, maar ook vrij zware sneeuwval. Ongestoord konden de kinderen vandaag van de sneeuw genieten.

28 januari
Maar ook vannacht heeft het niet hard gevroren, een graad of vier hoogstens, zodat van schaatsenrijden voorlopig nog niets komt. Wel was het vandaag overdag prachtig weer, blauwe hemel en een lekker zonnetje, zodat Leni - negen dagen na de bevalling - alweer buiten is geweest. Tegen de avond betrekt de lucht en valt er opnieuw sneeuw. De wind steekt op uit Z.-richtingen.

29 januari
De sneeuw van hedennacht ging..... de dooi vooraf, een depressie vanuit zee heeft zijn invloed weer doen gelden. Tot heden is het dus een SOF-kwakkelwinter en het ziet er niet naar uit, dat we op schaatsen zullen komen. Wind Z.Z.W.

30 januari
Het is nu niet meer de moeite waard, een dagboek bij te houden, het blijft dooien en's nachts vriest het wat op, daarmee is alles gezegd.

10 februari
Sneeuwbuien, verder geen bijzonders.

16 februari
Vannacht vroor het weer eens - 5 C., maar wat geeft het? Er komt niets van terecht, dit jaar, dat blijkt wel uit alles.

Maart roert opnieuw zijn staart

26 maart
Op Leni's verjaardag sneeuwbuien en ook 27 maart sneeuw, het heeft deze winter totaal 25 dagen gesneeuwd en met deze laatste stuiptrekkingen van een zeer zachte winter - zonder een enkele ijsdag - sluit ik mijn aantekeningen maar weer af. De laatste jaren zijn niet anders dan kwakkelwinters geweest, maar eens zal het wel weer beter worden!

29 maart (zaterdag)
VOOR HET EERST VAN MIJN LEVEN HEB iK MIJN AANTEKENINGEN TE VROEG AFGESLOTEN!
Wat gebeurde er nl. op 29 maart?

SNEEUWSTORM UIT HET OOSTEN! Temperatuur - 2 C.
Het is buiten ondragelijk koud en men heeft het gevoel, alsof het december is in plaats van eind maart. Zolang ik mijn winter­ aantekeningen bijhoud, kan ik mij niet herinneren, ooit zulk winterweer op deze datum te hebben meegemaakt.
HET GRONDIJS LOOPT. Vele sloten liggen toegevroren met grondijs, vanavond woedt de Oosterstorm nog steeds voort en het vriest - 3 C. In Engeland is 15 cm sneeuw gevallen en ook Duitsland en Denemarken liggen onder een dik pak sneeuw.

30 maart

VANDAAG EEN VOLKOMEN WINTERSE DAG. DE SNEEUW LIGT OP SOMMIGE PLAATSEN OPGEWAAID TOT DERTIG CENTIMETER HOOGTE.
Nog steeds harde, iets afnemende Oostenwind. Ook overdag blijft het sneeuwen, hagelen en wat regen, van alles door elkaar, maar de sneeuw dooit niet weg en op het ogenblik dat ik dit schrijf, half vijf  's middags, valt er weer meer sneeuw en is alles weer met een ijslaag bedekt. Het binnenveld  ligt nog geheel dicht gevroren en dat op 30 maart! Het niet te begrijpen dat het overmorgen april zal zijn!

31 maart
Krantenbericht (Handelsblad van 31 maart 1952)
"Te Amsterdam heeft de sneeuwstorm heel wat ongerief voor het verkeer veroorzaakt. Vooral het tramverkeer had het hard te ver­antwoorden; herhaaldelijk stoven de wissels vol, zodat zij slecht functioneerden. De conducteurs moesten vaak assisteren en met de bezem de wisseltong vrijmaken. Vier trams ontspoorden. De brandweer moest dit weekeinde meer dan honderd maal uitrukken"

En voorts een foto van een sneeuwpop bij de bollenvelden, met als onderschrift:

"Een van de weinige bezoekers van de bollenvelden was gisteren de sneeuwman; geduldig de kou trotserend, liet hij zich met een bloemenslinger tooien". Kommentaar overbodig, zou ik zeggen!
Ik wil nog slechts vermelden, dat deze uitzonderlijke weersverschijnselen veroorzaakt zij door het op elkaar stoten van een zéér koude luchtstroom uit Noord-Europa, en een zeer warme uit het Middellandse Zeegebied.
Wij beleven momenteel de koudste lentedagen van deze eeuw.

1 april (dinsdag)
Een regelmatig dagboek heb ik op deze datum nog nimmer bijge­houden. Nu de koude nog niet geheel voorbij is, wil ik een en ander toch nog even memoreren, de afgelopen dagen zijn werkelijk uitzonderlijk geweest, want het was volop winterweer in de Lente ... De sneeuw is vandaag voor het grootste deel wegge­dooid, maar op schaduwplaatsen ligt nog steeds veel sneeuw. De sloten in het Westzijderveld liggen nog geheel dicht; want ook vannacht heeft net nog flink gevroren. De wind is Noordelijk en het blijft te koud voor de tijd van het jaar.

2 april
Maar het is nu toch met de koude gedaan, het sneeuwt niet meer en langzamerhand wordt de temperatuur wat dragelijker. We hopen nu écht op een mooi voorjaar! En dat kwam ook, want veertien dagen later beleefden we temperaturen tot plus 23 C., dat is 7 C. boven normaal, wat blijft Moeder Natuur toch ondoorgrondelijk!

De winter van 1952/53

Opnieuw een kwakkelwinter
Slechts enkele dagen op de schaats.
Een winter, met ontzaggelijk veel leed - De Watersnoodramp van 1 februari 1953.

24 november 1952
Een vroege winter?
Veel bijzonders brachten ons de laatste winters niet, het vorig jaar kwamen we in het geheel niet op de schaats, dus beginnen we vandaag vol goede moed met mijn aantekeningen.
We hebben nl. in deze november-maand al verschillende vorstdagen achter de rug en het begint vroeg, dit jaar. Sneeuw is er ook al gevallen, vorige week begon het al met natte sneeuwbuien, nu vandaag sneeuwt het opnieuw en daar er ook uit andere delen van Europa vorst gemeld wordt, is de kans op een vroege winterinval niet denkbeeldig.

25 november
Opnieuw sneeuwbuien en enkele graden vorst. Weinig wind. Daarom lopen de sloten nu al dicht.

26 november
Vanochtend vroor het - 5 C., overdag koud, guur weer. De wind steekt op uit het O.Z.O.

27 november
Sneeuwbuien en koude Oostelijke wind. Slechts een paar graden vorst.

28 november
Alles onder de sneeuw vannacht en ook vanochtend heeft het flink gesneeuwd, de winter is in het land en het ziet er niet naar uit,  dat hij direct zijn terrein weer zal prijsgeven. Vanavond heldere hemel en door de nachtelijk uitstraling (sneeuwdek) voor het eerst een vorst van - 6 C. Laagste temperatuur gemeten op Schiphol - 9 C.!

29 november
Het blijft nog steeds volop vroeg-winter en we kunnen zelfs al de eerste ijsdag noteren vandaag want de temperatuur kwam niet boven het vriespunt gedurende het gehele etmaal. IJsdagen in november zijn tamelijk zeldzaam. Het vroor hier niet meer dan - 5 C., maar de jongens lopen al over slootjes en zo moest ik ook zoon Arnold vanavond om half zes nog van het ijs halen, maar ja, de appel valt nu eenmaal niet ver van de boom .... Morgen misschien?, op de schaats! De wind blijft tenminste in het Oosten!

30 november (zondag)
Slechts weinig vorst, vannacht, nl. - 2 C. en bovendien is er weer sneeuw gevallen. Het ijs is daardoor gevaarlijk geworden, want men kan de zwakke plekken nu niet meer zien. Toch zag ik al enkele jongens op de Kerksloot rijden. Overdag stijgt de temperatuur al weer boven nul, maar vanavond wordt het weer helder zodat we toch op flinke vorst blijven rekenen. 's Avonds negen uur: - 4 C. vorst.

1 december
De koude houdt aan, maar is best te verdragen, vorst - 5 C. Vandaag met de kinderen op de sloot geweest, Arnold heeft al geschaatst  en dochter Annet zal het dit jaar ook moeten leren! Bij doorgaand vriezend weer kunnen we morgen rijden, dat is lang geleden! Ook de ijbanen zijn nog niet open, vele verenigingen hadden niet op zo'n vroege winterinval gerekend en hebben nu ijlings hun banen onder water gezet. Vanavond vriest het met een glasheldere hemel - 5 C.

2 december (dinsdag)
Vroeg op de schaats, dit jaar!
Na een vorst van - 6 tot - 7 C. was vandaag het ijs sterk genoeg om de schaatsen weer eens onder te binden en heb tussen de middag even lekker gereden. Maar het ijs is niet mooi, alleen de gladde plekken zijn goed berijdbaar. Vanavond op de baan achter school gereden, maar de lichten zijn nog niet aan, voor de liefhebbers echter geen bezwaar. "Lambert Melisz" opent van­ avond, evenals enkele andere banen aan de Zaan. Tweede ijsdag genoteerd, dit kan ik wel weer doorhalen, want om 11 uur 's avonds dooit het een weinig tengevolge van wolkenvelden. De ijsbloemen op de ruiten zijn in korte tijd verdwenen en wég zijn de ijsillusies.......

3 december
Dooi.
De Bilt had het goed voorzien,  het heeft vannacht flink geregend en overdag de hele dag gedooid. Gisteren nog een witte wereld, vanavond is practisch alle sneeuw verdwenen en van schaatsen­rijden is geen sprake meer.

4 december
Lichte dooi en 's nachts zgn. "opvriezen". Daardoor was het toch mogelijk dat ik vandaag nog even heb gereden, want het ijs gaat hoegenaamd niets achteruit. Integendeel, het is er beter op geworden, omdat de sneeuw er afgedoold is. Tot de Gouw kon ik doorrijden, waar ik neef Kees Grootes, A. Schoen en A. Berends tegenkwam, verder niemand op het ijs te bekennen ....

5 december (vrijdag)
Doorgaande dooi op Sinterklaasdag. Het heeft vannacht hoegenaamd niets gevroren, het ijs blijft echter vrijwel hetzelfde en heeft Arnold vandaag zelfs nog schaatsen gereden. Voor zijn vader wordt het te slecht nu, zo gaat dat. Gelukkig is mijn zoon geen waag­hals, tenminste tot heden en ik hoop niet dat hij dat zal worden, ik zal het althans zeker niet uitlokken .....

6 en 7 december
Weinig verandering

8 december
Vannacht opnieuw wat vorst bij windstil weer en zware mist. Ons land ligt midden in het hogedrukgebied maar ...  er is geen wind en weinig nachtelijke uitstraling (geen sneeuwdek meer).

9 december
Toch weer even op de schaats geweest! Het vroor in de afgelopen nacht ca. - 5 C., voldoende om het ijs weer goed berijdbaar te maken en zo konden Arnold en ik alweer tot de Gouw rijden. Het blijft mistig, vandaag, met veel ijzel aan de bomen en omdat de temperatuur nu eens niet boven nul komt, kunnen we een tweede ijsdag noteren.

10 december
Het blijft nog steeds doorwinteren (nu al 15 dagen lang, terwijl de officiële winter pas over 12 dagen begint!) en zo konden we weer het gehele Westzijderveld berijden en waren 's avonds alle ijsbanen open. Arnold mocht vanavond voor het eerst met zijn vader mee naar de verlichte ijsbaan, wat hij prachtig vond! Hij was vandaag - ook voor het eerst - door het ijs gezakt, tot zijn middel aan toe en nog wel nabij de brug aan de Provinciale weg. Gelukkig was hij er gauw uit, laat ons hopen dat het een goede leerschool voor hem is geweest. Want al wijs je ze de zwakke plekken en léér je ze de wakken kennen, jongens kijken doorgaans niet goed uit en dan komt er wel eens een nat pak van. En wanneer het daar dan bij blijft, mag men van geluk spreken en is het voor één keer niet zo erg, omdat ze dan een volgend keer wel voorzichtiger worden. Een grondregel is dat men altijd de kleur van het ijs goed in de gaten moet houden, wijkt die kleur af, dan is al direct voorzichtigheid geboden.
Verder vandaag opnieuw en ijsdag (3e), 's avonds harde Z.-wind met - 3 C. vorst.

11 december
Spiegelgladde wegen. Bevroren regen (ijzel) veroorzaakte van­ ochtend veel ongerief, maar tegen twaalven was het ergste leed geleden en waren de straten weer begaanbaar.
De dooi is opnieuw ingevallen, harde Z.W.-wind met regenbuien. Toch heb ik vandaag (voor het laatst?) nog even geschaatst en waren de Gouw en diverse kleinere sloten nog best berijdbaar. Uit het Handelsblad van 11 december 1952:
"Marken werd gistermiddag tijdelijk geïsoleerd, doordat het ijs in de Gouwzee ging kruien. Vijf en veertig Amerikanen, w.o. veertig militaire verlofgangers uit Duitsland, konden niet naar de vaste wal terugkeren en beleefden het avontuur van hun leven: overnachting op Marken. Met vereende krachten werden de Amerikanen onderdak gebracht:.25 in Hotel de Jong, 12 in de lunchroom, 2 bij Sijtje Boes en 8 in het showhuis van Jannetje Boes. Het laat zich indenken, hoe de Amerikanen de gril van de elementen om het ijs in de Gouwzee te doen kruien, op prijs hebben gesteld!"

12 december
De dooi zet nu flink door en het heeft hard geregend.

13 december
Hoewel het nog steeds dooit, verwacht De Bilt weer kouder weer, dus moet ik mijn aantekeningen wel voortzetten!

14 december
Opnieuw sneeuwbuien. Het blijft tot heden dus een echte kwakkel­winter, er valt voor mij op deze wijze weinig te noteren.

15 december
Er is vandaag een pak sneeuw gevallen van zeker 10 cm dikte en ondanks de dooi van een enkele graad, blijft de meeste sneeuw nu liggen, zodat we er weer "midden in" zitten! 's Avonds op­helderingen en gladde wegen.

16 december
Zware sneeuw- en hagelbuien, laat in de avond overgaand in regen. Harde Z.Z.w.-wind, onbegaanbare wegen.

17 december
Tengevolge van de zware dooi van hedennacht is (gelukkig) veel sneeuw weg gedooid, zodat de wegen weer wat beter berijdbaar zijn. Maar het blijft koud, guur weer en er worden opnieuw sneeuwbuien verwacht. Inmiddels houd ik nu al DRIE WEKEN achter­ een dagboek bij, maar veel bijzonders is het ditmaal niet....

18 december
De Bilt verwacht weer lichte vorst en Noordelijke tot Oostelijke wind. Gisteren werd een nieuwe vaargeul naar het eiland Marken gemaakt, want ook op het IJsselmeer is het ijs nog lang niet verdwenen, laat staan op de Gouwzee !

19 december
Temperatuur om het vriespunt, later weer regen.

20 december
Het meeste ijs in het binnenveld is nu pas verdwenen.

21 december
Op de dag af, dat de officiële winter begint, kan ik mijn aan­tekeningen voorlopig beëindigen (vanaf 24 november!) daar het winterweer nu geheel voorbij schijnt te zijn. Resumerend kunnen we zeggen dat dit "voorproefje" ons weinig heeft opgeleverd wat de ijssport dan betreft.

31 december
Vrij zware sneeuwval op Oudejaarsavond 1952.
Na 8 uur vanochtend, begon het te sneeuwen en daar het zeer koud was, bleef de sneeuw meteen liggen. De wegen waren nat en glibberig, maar we konden toch nog per auto naar Hilversum komen om daar de Oudejaarsavond door te brengen, hadden echter twee uur werk om er te komen! In totaal heeft de maand december 1952 17 vorstdagen opgeleverd.

1953

1 januari
De sneeuw blijft liggen en het vriest een weinig. Met heldere hemel vriest het vanavond - 5 C. , een goede inzet voor het Nieuwe Jaar!

2 januari
We gaan weer op dezelfde voet voort als in december, het blijft overdag wat dooien en 's avonds wat vriezen.

AFBEELDING blz 197

Molen "Het Prinsenhof" te Westzaan in wintertooi
(foto: C. Kuyt Jz.)

3 januari
De jongens lopen alweer over de ijsbaan en konden daar zelfs al op rijden, maar best is het niet vorst - 5 C.
Toch is het vandaag weer eens een ijsdag geweest (gehele etmaal vorstJ.

4 januari
Weinig verandering, de jeugd kan op de ijsbaan schaatsen en ook onze Annet heeft vandaag de eerste streken op het ijs gezet, de wil om te leren is er wel bij haar!

5 januari
Enkele graden vorst, maar ook overdag, 5e ijsdag.

6 januari
Aanhoudende vorst van - 5  tot - 1 C., 6e ijsdag en vandaag weer op de schaats  geweest.  Echter weinig tijd gehad om te rijden, vanavond maar eens op de ijsbaan proberen.

7 januari
Nog steeds doorgaand vriezend weer, 7e ijsdag, temperaturen van -5 tot - 2 C., dus geen harde vorst, maar wel regelmatig.

8 januari
Zelden heb ik op mijn verjaardag mooier weer gehad dan vandaag. Prachtig was het ijs na een vorst van - 4 C. Weinig wind, hel­dere hemel, wat wil men nog meer! Vanmiddag heb ik even in het veld gereden, ook de kinderen hebben, ondanks de verjaardag, van het ijs genoten; Arnold kwam pas om half zes binnen.

9 januari
Dooi! Opnieuw is de dooi ingevallen en dat, terwijl alle ijs­ clubs natuurlijk al plannen hadden voor het komend weekeinde. De vorst laat het echter totaal afweten, geen kans op een ijszondag.

10 januari (zaterdag)
De dooi houdt aan, alleen de kinderen hebben even op de baan nog geschaatst.

11 januari (zondag)
Na enkele graden vorst vannacht, toch hedenochtend weer op de schaats! Spiegelglad ijs, maar uitkijken is geboden. Vanmiddag alweer dooi en is het afgelopen met de pret. Wat een kwakkeltroep, dit jaar, zo is er weinig aardigheid aan.

12, 13 en 14 januari
Heel weinig verandering, geringe dooi en 's nachts geringe vorst ....

15 januari
De dooi weer ingevallen; talrijke wedstrijden afgelast. Harde Z.Z.W.-wind met regenbuien.

16 januari
Dooi nu definitief? Vrij hoge temperaturen tot plus 5 C., wind­stil weer met mist;

19 januari
Voorlopig zet ik er weer een streep onder, want, al ligt er nog wat ijs in de sloot, het gaat niet door met de vorst, de dooi houdt aan. Geen bijzonderheden meer in  januari.

FEBRUARI

ZONDAG 1 FEBRUARI 1953.
ONTZAGGELIJKE WATERSNOODRAMP IN ZUID-HOLLAND, GEHEEL ZEELAND EN WEST-NOORDBRABANT

Het is onbeschrijfelijk, welk leed er vandaag en verdere dagen in het Watersnood-gebied geleden wordt. Dit is onvoorstelbaar en was in ons land niet meer voor mogelijk gehouden. Enkele dagen later zijn al meer dan duizend doden te betreuren. Deze ramp is wel één der allergrootsten, welke ons land ooit heeft getroffen ....

6 februari
Na de verschrikkelijke ramp van zondag 1 februari, begint het ook nog te vriezen .... Er is geen mens, die nu naar vorst verlangt, maar daar houdt de Natuur geen rekening mee.

7 februari
Vandaag zelfs een ijsdag. Het vroor - 4 C. en in het midden van het land veel harder. Alles ligt alweer dicht en bovendien is er nog sneeuw gevallen. Wat dit alles in de nood-gebieden moet betekenen, daar zijn geen woorden voor te vinden ....

8 februari (zondag)
Op deze Nationale Rouwdag sneeuwt en vriest het met wind uit Oostelijke en Zuidelijke richtingen. Er ligt zeker 6 cm sneeuw.

12 februari
Opnieuw vorst en sneeuw. Harde tot stormachtige N.N.O.-wind, flinke sneeuwbuien en temperatuur om het vriespunt tot lichte vorst. Zie daar het klimaat, waarin de mensen in de getroffen gebieden moeten trachten, de dijken te herstellen. Een ver­schrikkelijk werk bij dit hondenweer.

13 februari
Er valt wel sneeuw, deze winter, want ook vandaag weer sneeuwbuien, koude N.O.-wind met opklaringen, overdag om het vries­ punt en vanavond opnieuw sneeuwbuien .....

14 februari
Vorst - 4 C., overdag zeer koud, O.-wind en vanavond - 5 C. vorst, weer een ijsdag, vandaag.

15 februari
Ook deze zondag nog gehele dag vorst en af en toe sneeuwbuien.

16 februari
Het heeft vannacht al minder gevroren en het ziet er naar ult dat de korte vorstperiode weer ten einde is.

17 en 18 februari
Het zachte weer houdt aan, zodat de overstroomde gebieden van ons land gelukkig gevrijwaard blijven van ijs-vorming.
Het leed is al zo groot en het zou de toestand nog meer ver­ergeren. Over het verdere verloop van de winter kan ik kort zijn; er kwam geen vorst van betekenis meer voor.

21 maart
Aantekeningen over de maand maart ontbreken ditmaal en sluit ik deze droeve winter, die zoveel ontzettend leed bracht, hiermede af.