50 jaar Zaanse IJskronieken, de normale ijswinters van 1969/70 en de kwakkelwinter van 1970/71

De winter van 1969/70

Mogelijk zullen sommigen zich afvragen "wat verstaan we eigenlijk onder een normale" winter? Volgens mijn bescheiden mening, een winter, waarin het behoorlijk vriest, echter niet te lang, niet te streng, met bovendien tenminste elf ijsdagen (d.i. het gemiddelde van een normale winter) en inclusief wat sneeuw en een aantal gewone vorstdagen. Een dergelijke winter, als boven omschreven, was die van 1969/70 met als tegenhanger 1970/71, toen de koude pas in maart een hoogtepunt bereikte.

1969/70

Een winter met tenminste twintig ijsdagen, veel sneeuw en een record-april sneeuwval in Noord-Nederland.

Mijn eerste winter-aantekeningen van het nieuwe seizoen beginnen ditmaal op Sinterklaasdag, want op

5 december
is de eerste sneeuw gevallen, een niet zoveel voorkomend verschijnsel, hoewel de prentenboeken van Sinterklaas ons altijd die goede man laten zien op wit-besneeuwde daken ..... Vannacht heeft het ook licht gevroren en omdat er geen wind was, ligt het gehele binnenveld meteen dicht.

6 december
Lichte vorst met een sneeuwbuitje, overdag om het vriespunt.

7 december
1e IJsdag. Vannacht vroor het - 3 C. en overdag bleef het kwik eveneens onder nul. De wind waait uit Zuidelijke richtingen en de verwachting luidt: sneeuw. In de loop van deze zondag begint het inderdaad flink te sneeuwen en 's avonds ligt er zo'n zes cm.

8 december
Langzaam dooit de sneeuw weg, de temperatuur hangt om het vriespunt.

9 december
Lichte vorst, alleen 's nachts.

10 december
Vanochtend vroor het - 5 C. en ook overdag vorst, het is vandaag de tweede ijsdag. Wolkeloze hemel, weinig wind. Als het zo doorgaat, komen we gauw op de schaats!

11 december
3e IJsdag met een vorst van - 6 C. en overdag - 2 C.

12 december
Vandaag een jaar geleden op deze dag, overleed mijn vriend W. Veenis op het ijs; het was vorig jaar de eerste dag dat er geschaatst kon worden en nu is dat ook dit jaar het geval. Zelf heb ik nog niet gereden, maar er werd op diverse sloten al flink geschaatst. Het heeft echter net niet voldoende gevroren om van betrouwbaar ijs te spreken, slechts - 4 C. vorst en overdag om het vriespunt.

13-l4 december
Hoewel er ijs ligt in de sloten, helaas geen weekend om te schaatsen, het heeft hoegenaamd niet gevroren. Zondagavond valt er wat natte sneeuw uit het Zuiden en de temperatuur is één graad boven nul.

15 december
In de krant lees ik dat in het Westen van ons land nu vrijwel geen houten schaatsen meer worden verkocht. Elders in het land verkoopt men nog wel Friese doorlopers of houten noren. Het show-element schijnt op de kunstijsbanen een grote rol te spelen en dan maken kunstschaatsen en stalen Noren blijkbaar méér indruk ....  Kommentaar overbodig, maar ik blijf mijn houten Noren trouw!

16 december
Gisteren geen vorst van betekenis, vandaag opnieuw N.O.-wind en 's middags begint het al te vriezen; ditmaal ziet het er goed winters uit en daar het ijs nog niet verdwenen is, zullen we nu wel gauw gaan rijden:

17 december
4e IJsdag; helder weer, matige N.O.-wind, vorst 's nachts - 6 C. en overdag - 3 C. vorst.

18-19 december
Beide dagen blijven de maxima temperaturen onder het vriespunt, 5e en 6e ijsdag. 's Nachts vriest het - 6 C. De ijsbanen zijn geopend, hier in Westzaan 's avonds twee verlichte ijsbanen van B.V. "Noord" en "Lambert Melisz" aan het Zuideinde. Tot heden heb ik nog steeds niet geschaatst, wat nog nooit is voorgekomen, maar morgen is het zaterdag en dan moet het toch beslist gebeuren!

20 december (zaterdag)
Schaatsweekend in het vooruitzicht. 7e IJsdag, vorst - 7 C. overdag oplopend tot - 4 C. Prachtig, helder winterweer, bovendien geen wind van betekenis.

Weer op de schaats.
Vandaag heb ik met onze jongste dochter Elien, het gehele Westzijderveld doorkruist, het ijs is goed betrouwbaar maar niet mooi, wat "roffelig" zouden we hier zeggen, desondanks hebben we fijn gereden en bovendien genoten van het prachtige winterweer.

21 december (zondag)
Eerste IJs-zondag. Vorst - 6 C., overdag om het vriespunt. Hoewel het vandaag geen mooi schaatsweer was - de wind is Z.O. en zeer krachtig met af en toe ijzel of sneeuw - hebben we toch mooi van het ijs kunnen profiteren. Vanochtend eerst met Arnold het veld in geweest en eens bekeken hoe de nieuwe wegen straks in ons mooie Westzijderveld komen te liggen. Veel zal er nl. binnenkort veranderen. Ook vanmiddag nog geschaatst, kwamen Annet met haar verloofde Ger Hekelaar tegen en vervolgens dochter Elien met haar vriendin Tine Woudt. Maar de laatste rijdt op kunstschaatsen en dan kan ze Eline niet bijhouden, wat te begrijpen is. En wat voor mij bijzonder onprettig was, moet ik ook nog vermelden nl. tweemaal gevallen, dat was nog nooit gebeurd! Begin van de aftakeling? Heb nu een stijf poot en een schram op mijn hoofd, geeft me wel te denken ......

Inmiddels zijn dit weekend ook weer de Zaanse Kampioenschappen op de schaats verreden en wel op de banen van de "Zuidpool" te Zaandam. John Olof uit Westzaan werd Kampioen, hoewel hij verloor van J. Bijvoet. Maar het aantal gewonnen wedstrijden bracht de beslissing ten gunste van Olof, die naast de districtsbeker tevens "De Zaanlander" wisselbeker in ontvangst kon nemen. Ook werden weer diverse kleinere toertochten gehouden in de omgeving van Zaanstreek en Waterland, waaraan ettelijke duizenden schaatsenrijders hebben deelgenomen. Om één voorbeeld te noemen: alleen al in Uitgeest hebben 1103 schaatsers deelgenomen aan een Molenpoldertocht. Een prettig schaatsweekend, dat wel, maar de vooruitzichten zijn slecht voor aanhoudende vorst; er is een depressie op komst en vanavond waait er een stormachtige wind uit zuidelijke richtingen.

22 december
Dooi, Het zat er in en de korte ijsvreugde - met Kerstdagen in het vooruitzicht - is weer voorbij.

23-24 december
Aanhoudende dooi.

Kerstmis 1969.
Een natte Kerst, geen vorst, wèl nog ijs in de sloot maar - vanzelfsprekend - niet meer op de schaats .....

27 december (zaterdag)
Na de vorstvrije Kerstdagen.Is de wind toch weer Oost geworden en was het vandaag alweer een ijsdag (maximum temperatuur -2 C.}.
Dit is dus al de 9e ijsdag in december (zondag 21 december meegerekend) en veel meer dan normaal voor de gehele maand! (3 à
4 in december). Het ijs is bovendien nog lang niet weggedooid en kan op deze wijze weer spoedig sterk zijn!

28 december (zondag)
Winter teruggekeerd. Vorst 5 C., maar ditmaal ook overdag - 5 C., dat is de 10e ijsdag al van deze maand. Er wordt in het veld alweer druk geschaatst.

29 december (maandag)
11e IJsdag met een vorst van - 6 C. 's nachts en overdag - 4 C. Aanhoudende vorst, dit in tegenstelling met berichten, dat de vorst weer zou afnemen!

30 december (dinsdag)
12e IJsdag. Met harde O.N.O.-wind heeft het vannacht - 6 C. gevroren en overdag stijgt het kwik tot - 2 C., er zijn nog steeds geen tekenen van verandering in de weersgesteldheid en deze maand december biedt dus wel een zeer winters beeld.

31 december (woensdag)
Zeer koude Oudejaarsdag. 13e IJsdag. Overdag komt de temperatuur niet hoger dan - 6 C. en vanmiddag om twaalf uur vriest het hier - 7 C. met een harde O.N.O.-wind. In jaren hebben we niet zo'n koude Oudejaarsdag beleefd, wel herinner ik mij dat in 1950 op Oudejaarsdag een Dorpentocht werd gehouden en het is jammer dat dit nu niet het geval is, want dit is een zeldzaamheid! En zo gaan we over naar "de zeventiger jaren'', zeer benieuwd, wat januari brengen zal ....

JANUARI 1970

1 januari
Het jaar 1970 zet in met strenge vorst tot - 11 C. waarbij de temperatuur overdag stijgt tot - 4 C., het is de 14e ijsdag ...... Stralend, helder winterweer, geen wind van betekenis en dus weer eens een ideale dag voor de schaatsenrijders; tweede ijszondag. Wij hebben vandaag fijn van het ijs geprofiteerd, konden op alle wateren in het Westzijderveld rijden en ook op de Nauernase vaart. Ook op de Zaan werd vandaag al geschaatst. Vanavond is het echter opeens veel minder koud en er is kans op een snelle verandering van het weer.

2 januari
Plotseling dooi. De wind is gedraaid van het Zuiden naar Z.W. en zachtere zeelucht is in onze omgeving doorgedrongen; gisteravond vroor het nog - 7 C. en vanochtend is de temperatuur gestegen tot + 3 C., een heel groot verschil ....

3 januari
Op de grens van dooi en vorst; lichte sneeuwbuien overdag.

4 januari
Rustig winterweer. Het heeft een weinig gevroren, zodat het ijs hard genoeg is om er weer op te schaatsen. Maar het is er niet beter op geworden, mede veroorzaakt door het laagje sneeuw, wat er niet is afgedooid.

5 januari
Zelfde weertype als gisteren, 's nachts lichte vorst en overdag om het vriespunt. Er wordt nu alweer aardig geschaatst in het veld.

6 januari
Zware sneeuwval. Er is vandaag hier ca. 8 cm sneeuw gevallen met een temperatuur van even boven het vriespunt, zodat we de 14e ijsdag noteren. De wind is Z.W., maar van echte dooi is in het geheel geen sprake en ik verwacht eerder, dat de vorst zal toenemen.

7 januari
Na de sneeuwval van gisteren is het na prachtig, helder winterweer met temperaturen van - 4 tot - 1 C., best uit te houden! 15e IJsdag.

8 januari
Op mijn verjaardag is het zeer koud weer met harde Z~O.-wind en een vorst van - 5 C.; het is de wind, die het zo koud maakt, deze neemt 's avonds nog toe tot stormachtig. OP HET IJSSELMEER WORDEN VANDAAG AL TOERTOCHTEN GEHOUDEN VAN 50 EN 100 KM. START VAN 11 TOT 14 UUR BIJ CAFE "SARTO" te ANDIJK-West. Wel een bewijs, dat deze winter strengere vormen begint aan te nemen, hoewel we natuurlijk nog niet van een echt strenge winter kunnen spreken, maar we beleven toch in ieder geval een ijswinter! Het is vandaag al de 16e ijsdag maar er schijnt een depressie op komst te zijn.

9 januari
Dooi; harde Zuiden-wind en zeer gladde wegen.

10-11 januari
De vorst is nu totaal verdwenen, maar het ijs bij lange na nog niet, het is nog tenminste 10 - 15 cm dik. Tijdens het weekend werden te Deventer de Nationale Kampioenschappen op de schaats verreden; bij de heren werd Ard Schenk winnaar en bij de dames Atje Keulen-Deelstra.

17 januari (zaterdag)
Winter keert terug. Na een week dooi, waarbij het ijs in het binnenveld niet verdween, is de winter weer ingevallen; het heeft vannacht - 5 C. gevroren en overdag vriest het - 3 C. bij een lichte Oostelijke wind en bewolkte hemel. Zoals vermeld, was de oude ijslaag niet verdwenen en nu het weer is gaan vriezen, blijkt dat de vissterfte enorm groot is. Er liggen hier alleen in de Weelsloot al honderden dode vissen onder het ijs, treurig gezicht. Iets dergelijks kwam vroeger alleen in strenge winters voor, ditmaal is de watervervuiling er stellig debet aan, want wij hebben dit in jaren niet meegemaakt.

18 januari
Het is nu echt kwakkelweer geworden, het heeft hoegenaamd niet gevroren en overdag dooit het, dus nog geen nieuwe winterperiode!

19-20 januari.
Zelfde weertype met alleen 's nachts wat lichte vorst. Maar ook géén échte dooi!

21 januari
Vandaag weer eens een ijsdag (de 18e), het vroor nl. ook overdag een paar graden, evenals 's nachts tot - 5 C. Er wordt alweer geschaatst, maar ik kan merken dat ik niet meer zo'n haantje de voorste ben, heb althans geen schaatsen onder gehad en kom er bovendien niet aan toe. Andere werkzaamheden beletten dit ook en "op de schaats naar de fabriek" wat ik vroeger altijd zo graag deed, ook dat is verleden tijd geworden.

22 januari
De vorstgrens ligt nu precies over ons land en daarom kan er van alles gebeuren.

23 januari
Nu krijgt de dooi de overhand en deze korte vorstperiode is weer voorbij.

24 januari
Hoewel de winter hier weer voorbij is - maar natuurlijk kan er nog van alles gebeuren - maak ik toch even melding van het feit dat opnieuw het Europees Kampioenschap op de Schaats weer door een Nederlander werd gewonnen: het is Ard Schenk die te Innsbruck deze titel veroverde, een prachtige prestatie!

29 januari
De wind is weer Oost geworden en het heeft vannacht licht gevroren.

31 januari
Vannacht vroor het - 5 C. en overdag - 1 C. bij helder weer; het is dus weer een ijsdag, vandaag; de 19e totaal. Zo eindigt deze maand en kan er in februari nog veel gebeuren!

FEBRUARI

1 februari ( zondag)
20e IJsdag; vorst van hedennacht - 7 C. en overdag - 3 C., het is helder winterweer met een O.Z.O.-wind. De maand zet dus goed in!

2 februari
Het is echter maar van zeer korte duur, want de vorst houdt geen stand en met dagelijkse aantekeningen kan ik nu wel even stoppen.

13 februari
Vandaag weer eens een ijsdag, de 21e in totaal, het vroor n1. hedennacht - 5 C. en overdag kwam het kwik niet boven het vriespunt, maar dit soort ijsdagen is natuurlijk onvoldoende om nog eens op de schaats te komen. Ook sneeuwbuien, vandaag.

14 februari
Opnieuw sneeuwbuien en geringe vorst.

15 februari (zondag)
Vorst van hedennacht - 6 C. en overdag om het vriespunt met sneeuwbuien en Z.W.-wind. In de Strijd om het Wereldkampioenschap leverde de Nederlandse ploeg schitterend prestaties in Oslo. Ard Schenk werd wereldkampioen, Kees Verkerk derde en Jan Bols vierde, een grandioos succes ook voor trainer Leen Pfrommer!

16 februari
Zware sneeuwval. Vannacht en ook overdag is er zeer veel sneeuw gevallen, er ligt een laag van 10 cm dikte, deze dooit niet weg (temperatuur om het vriespunt).

17 februari (dinsdag)
Weer zware sneeuwval. Vandaag heeft het vrijwel de gehele dag gesneeuwd bij een temperatuur van - 1 C., we zouden dus tevens van een ijsdag kunnen spreken en dat wordt dan de 22e, het dubbele van een normale winter, maar het levert op het gebied van de schaatssport niets op. Sneeuwlaag 18 cm hoog.

18 februari
Vorst - 5 C. met heldere hemel en Noordelijke wind, maar er wordt dooi verwacht. In de krant (Handelsblad van 18 februari) lees ik dat deze maand februari het dikste sneeuwdek heeft gebracht sinds de strenge winter van 1962/63. Twaalf dagen met sneeuw zorgden voor een laag van 20 tot 30 cm, een sneeuwdikte die vanmorgen in vrijwel het gehele land werd gemeten. Uitzonderingen: Zeeland en Zuid-Limburg. Met mijn metingen, een sneeuwlaag van 18 cm., ben ik dus zeker niet aan de hoge kant geweest!

19 februari
Flinke dooi en de sneeuw verdwijnt "zienderogen". Ook voor morgen wordt dooi verwacht.

20 februari
Het zware pak sneeuw is geheel verdwenen. Sneller kan het al niet!

27-28·februari
De maand eindigt met lichte vorst, N.O.-wind en een enkel sneeuwbuitje. Ondanks ''winterweer" hebben we de gehele maand niet kunnen schaatsenrijden, maar wel in december en januari en dat gebeurt ook niet in iedere winter!

MAART 1970

1-2 maart
Nachtvorst meteen enkel sneeuwbuitje, normaal voor de tijd van het jaar.

3 maart
Vandaag, vooral vanochtend vroeg, heeft het weer duchtig gesneeuwd en ligt er weer zo'n 10 cm sneeuw op de wegen. Over het verdere verloop van maart heb ik ditmaal geen aantekeningen gemaakt; het bleef koud weer zonder een enkele Lente-dag. De vroege Paasdagen - 29 en 30 maart - maakten daarop geen uitzondering met sneeuw- en hagelbuien, kortom, een nare maand Maart.

Nagekomen aantekeningen:

7 april
Uit "De Zaanlander" van 7 april: "In Noord-Nederland heeft zich voor April in deze eeuw een record--sneeuwval voorgedaan. In de drie noordelijke provincies sneeuwde het van gisternacht 4 uur tot gisteravond 7 uur - totaal 15 uur - onafgebroken. De middag-temperaturen kwamen niet hoger dan ruim l graad boven het vriespunt".

De winter van 1970/71

Kwakkelwinter met 5 ijsdagen in maart.
KOUDERECORD VAN MAART GEBROKEN.

1 december
Vandaag is de zgn. "klimatologische winter" (december, januari en februari) begonnen, maar van vorst is nog geen sprake. Nachtvorst is normaal voor november en soms kan het al duchtig vriezen, ditmaal is de temperatuur tot heden nog niet onder het vriespunt gedaald. Ook de eerste weken van december brengen geen vorst van betekenis, maar op

22 december
wordt het kouder en noteer vandaag de eerste sneeuwbuien.

24 december
Vannacht heeft het matig gevroren (- 5 C.) en het is prachtig, helder weer met weinig wind; voorzichtig gesteld, zouden we van een winterinval kunnen spreken.

Kerstmis 1970.
Eerste Kerstdag tevens eerste ijsdag; vorst - 5 C. 's nachts en overdag - 2 C., nog steeds zeer fraai winterweer met heldere hemel. Tweede Kerstdag de 2e ijsdag met vrijwel dezelfde temperaturen als gisteren. Bovendien heeft het vannacht wat gesneeuwd en zo kunnen we toch nog van een witte Kerst genieten. Na de middag een harde Oosten-wind en bewolkte hemel, terwijl de maximum temperatuur - 3 C. bedraagt. De eerste schaatsenrijders in het veld al gesignaleerd, maar ik kom er dit jaar helaas helemaal, niet aan te pas. Heb een ontsteking aan mijn been en zit al een week thuis. De tijd schijnt voorbij te zijn dat ik, vaak samen met de kinderen, het veld ging verkennen en de zwakke plekken - de wakken - ging afzetten. Om aan die gedachte te wennen, valt nu niet direct mee ......

27 december (zondag)
Harde Oosten-wind met een vorst van - 6 C. en overdag - 3 C., 3e ijsdag. Vandaag een aantal schaatsenrijders op de Reef gezien. Het Westzijderveld zal nu wel vrijwel geheel berijdbaar zijn; onze zoon Arnold - inmiddels getrouwd - bevestigde dit en kwam het zijn vader vertellen. Deelde tevens mee, dat hij mij wel gemist had en daar troost ik mij dan maar mee.

28 december
Inmiddels zijn de ijsbanen in de Zaanstreek geopend maar de kwaliteit van het ijs schijnt niet zo best te zijn. De banen in Oostzaan en Westzaan waren gisteren al open. Ook vandaag is het een ijsdag, de vierde, maar het vriest minder hard, overdag ten hoogste - 3 C. 's Avonds weer sneeuwbuien.

29 december
Zware sneeuwval in de nacht van 28 op 29 december (tenminste 10 cm). Lichte vorst tot - 3 C. en nog steeds Oostelijke wind. Ook overdag valt er sneeuw terwijl de temperatuur iets onder het vriespunt ligt; 5e ijsdag.

30 december.
Aanhoudende vorst - 5 C. 's nachts en overdag - 1 C. Het is de 6e ijsdag.

31 december
Op Oudejaarsdag sneeuwbuien bij een temperatuur van - 5 tot - 2 C. en opnieuw dus een ijsdag, de 7e in totaal. Evenals acht jaar geleden zijn mijn broer Dirk en zijn vrouw uit Kaapstad over en opnieuw treffen zij zêêr koud weer, plus ijs en sneeuw ...... Mede tengevolge van uitstraling (sneeuwdek) vriest het 's nachts om twee uur - 10 C. en dat was deze winter nog niet gebeurd!

JANUARI 1971

1 januari
Zoals hierboven vermeld heeft het vannacht - 10 C. gevroren en zet het nieuwe jaar dus in met strenge vorst. Overdag - 4 C., 8e ijsdag. Het winterse beeld is nu kompleet want er zit rijp aan de bomen, veroorzaakt door mist. Voorts is vandaag opnieuw sneeuw gevallen.

2 januari
Dooi. Z.W.-wind met zachtere oceaanlucht verdrijft de vorst, de temperatuur stijgt tot + 3 C.

3 januari (zondag)
Toch weer vorst en mist, overdag komt het kwik niet hoger dan - 2 C., het is de 9e ijsdag en een gedeeltelijke ijs-zondag. Waarom gedeeltelijk? Wel, dat was de schuld van de dooi, die gisteren nog roet in het eten gooide. Maar op de Gouwzee  hadden de actieve ijsclubs uit Monnickendam en Volendam een prachtige baan uitgezet, zodat de Gouwzee-tocht op zondag weer doorgang kon vinden! De vastgestelde Waterland-Oost  en de Schermertocht moest zondag echter worden afgelast.

4 januari (maandag)
Vorst - 5 C., overdag - 3 C., lichte mist, Zuiden-wind, 9e ijsdag.

5 januari (dinsdag)
Ondanks Zuiden-wind, matige vorst zowel 's nachts als overdag,

6 januari (woensdag)
Het heeft vannacht zelfs - 10 C. gevroren en overdag - 6 C., zodat we de 11e ijsdag noteren (normaal voor een winter). Het merkwaardige is dat de wind Zuid blijft, er zijn depressies op komst maar deze kunnen de vorst niet verdrijven. Er wordt zeer weinig geschaatst daar het ijs vrijwel onberijdbaar is door de sneeuw, die, half gesmolten, nu weer zit vastgevroren. Zelf heb ik voor het eerst nog in het geheel niet geschaatst, daar de ontsteking in mijn been nog niet over is en het ziet er dan ook niet naar uit, dat ik dit jaar de schaatsen kan onderbinden. Op de banen van "Lambert Melisz" te Westzaan werd vandaag het Kampioenschap van de Zaanstreek verreden (korte baan) , winnaar werd E. Timmerman uit Zaandam, die hiermee tevens "De Zaanlander" wisselbeker veroverde. Er waren maar liefst 50 deelnemers! J. Olof kon zijn titel niet verdedigen, daar hij een startverbod kreeg opgelegd van de schaatsbond.

7 januari
De wedstrijden van gisteren zijn precies op tijd gehouden, want vandaag is de dooi ingevallen en het dooit meteen hard! De wind is Z.W. en het regent; einde van deze vorstperiode.

8 januari
Doorgaande dooi.

9 januari
In de krant van vandaag (Handelsblad) een foto yan de vuurtoren op Marken, die door het kruiende ijs wat verschoven is. Nadat gevaar voor instorting geweken was, betrok de vuurtorenwachter zijn post weer.

10 januari (zondag)
Nederlandse Schaatskampioenschappen op de Jaap Eden-baan te Amsterdam (9 en 10 januari). Deze wedstrijden zijn onder zeer slechte weersomstandigheden gehouden. Bij de heren werd Jan Bols eerste en Ard Schenk tweede. Stien Kaiser zegevierde bij de dames en Atje Keulen werd tweede.

11 januari
In de nacht van zondag op maandag heeft het weer enkele graden gevroren en ik denk, dat het ijs nu weer goed berijdbaar zal zijn, want daar is weinig voor nodig! Inderdaad is er vanmiddag alweer op de Reef geschaatst.

12-13 januari
Lichte dooi met mist, echt kwakkelweer.

14 januari
Met Oostelijke wind vroor het vannacht weer - 4 C. en het ijs ligt er nu prachtig bij. Maar helaas, ik kan niet rijden om eerder vermelde redenen; we zullen er maar over zwijgen wat dit betekent, want schaatsenrijden is en blijft steeds mijn grootste liefhebberij. Ook daarom volg ik het zo graag "op de voet" en nu in de letterlijke betekenis van het woord ......

16 januari
Na wat kwakkelweer, volgt er opnieuw dooi en nu vrijwel zeker definitief! En helaas, bijna altijd met het weekend in het vooruitzicht.

17 januari (zondag)
Ondanks dooi werd vandaag op de Gouwzee toch een begin gemaakt met de Europese kampioenschappen ijszeilen, er waren ruim 100 deelnemers uit vele Europese landen. Door het mistige weer moesten enkele races worden uitgesteld en ook waren er de nodige protesten, evenals met gewoon zeilen. Slechtere weersomstandigheden waren dan ook haast niet denkbaar. Het is me niet bekend of alle wedstrijden doorgang hebben kunnen vinden.

19 januari
Doorgaande dooi.

21 januari
Met harde Z.W..-wind is nu vrijwel al het ijs uit het binnenveld verdwenen en dan zet ook ik weer een streep onder mijn aantekeningen.

24 januari
De Europese kampioenschappen, gehouden te Heerenveen, leverden een tweede en derde plaats op voor respectievelijk Ard Schenken Kees Verkerk ; de Noor Fornaess werd kampioen. Maar in februari volgt nog het wereldkampioenschap en kunnen we opnieuw genieten!

FEBRUARI 1971

Over het verloop van deze maand kan ik zeer kort zijn, want er kwam géén vorst van betekenis voor, zodat ik eveneens géén dagelijkse aantekeningen heb bijgehouden. Op 14 februari zaten alle schaatsliefhebbers èn zij niet alleen! weer aan de televisie gekluisterd, want Ard .Schenk werd te Gothenburg op werkelijk magistrale wijze wereldkampioen. Hij verbeterde zelfs het wereldrecord op de 10.000 meter (tijd 15.01.6). Tweede werd Claesson uit Zweden en derde Kees Verkerk. En zo bracht deze maand ons wel geen ijs in Nederland, maar op het ijs in Zweden is gebleken dat ons kleine landje schaatsenrijders heeft voortgebracht, als nog nimmer in de historie is voorgekomen. En tevens is het bewijs geleverd dat de kunstijsbanen van bijzonder groot belang zijn, want juist hierdoor is het mogelijk dat er in ijsvrije winters toch intensief getraind kan worden. En nieuwe talenten in de toekomst zal voorbrengen!

MAART 1971

l maart
De wintermaanden zijn voorbij, maar .... nauwelijks is maart in het land of het begint weer te vriezen., vannacht vroor het - 3 C. en er komen weer sneeuwbuien voor.

2 maart
Vandaag een zeer winterse dag, het heeft de gehele dag gesneeuwd, de wind is Z.O. en de temperatuur blijft ook overdag onder het vriespunt, zodat ik weer een ijsdag kan noteren. (eerste ijsdag in maart). Buiten bloeien de krokussen, maar verder is het een witte wereld.

3 maart
Koude houdt aan. 2e Maartse ijsdag. Nadat ook gisteravond sneeuw bleef vallen, is de wind weer naar het N.O. gegaan, de hemel is helder, vorst tot - 5 C. en overdag - 2 C. De sloten zijn dichtgevroren. (zie 1931, 1942, 1964 en 1965).

4 maart
Vandaag de derde opeenvolgende ijsgag in maart! Het heeft vannacht - 6 C. gevroren, overdag - 2 C. maar vanavond vriest het alweer 5 C. Alles ligt nu weer dicht en bovendien dik onder de sneeuw, zodat het winterse beeld geheel is teruggekeerd. Maar in deze tijd van het jaar zien we liever wat zachter weer!

5 maart (vrijdag)
Vierde opeenvolgende ijsdag in maart. VORST - 9 C. VLIEGVELD DEELEN - 17 C. KOUDE RECORD VAN MAART GEBROKEN. IJS IN HET IJSSELMEER. OP SOMMIGE SLOTEN WORDT HIER AL GESCHAATST (In 1929 was 3 maart de laatste dag dat er geschaatst kon worden). Wie zal zich later de koude van maart 1971 nog kunnen herinneren? Vermoedelijk alleen de meteorologen en sommige belangstellenden. Vandaar hieronder de volledige tekst van een weerkundige medewerker van het Algemeen Handelsblad (d.d. 5 maart 1971):
Kouder dan "ooit". "De Bilt, 3 maart 1971. De laagste temperatuur van de afgelopen nacht was in ons land 17 graden onder nul, nl. op het vliegveld Deelen. In Soesterberg zakte het kwik tot - 16 C., in de Bilt tot - 14 C. Een zo lage temperatuur in maart is in de honderdtwintig jarige reeks metingen in Utrecht en De Bilt nooit eerder geregistreerd. De tot dusverre gemeten zeer lage temperaturen in maart zijn: 11,9 C. vorst op 24 maart 1899, - 12,3 C. op 1 maart 1888 en - 11,8 C. op 4 maart 1971 (gisterochtend dus). Ook op 8 maart 1947 was de koude nog indrukwekkend: in De Bilt - 11, 7 C. Ook het maximum van de temperatuur dat gistermiddag in De Bilt werd bereikt, is vrijwel uniek voor maart. Het bedroeg 3,3 C. vorst. Tot dusverre ln deze eeuw is in maart alleen in 1942 een nog koudere dag voorgekomen, nl. op 6 maart, toen het de gehele dag tenminste 4,4 graden bleef vriezen."
En opnieuw zou ik de vraag willen stellen: mag men maart wel "de" Lentemaand noemen??

6 maart (zaterdag)
Vijfde opeenvolgende ijsdag in maart. Vannacht heeft het hier - 3 C. gevroren en overdag - 3 0 C. tot - 5 C. Na sneeuw van hedennacht, is de hemel weer geheel helder en de wind N.O. Nog steeds dus volop winter. Hier en daar wordt schaatsen gereden, zelfs ook al op de Reef. Maar de tijd, dat ik als één der eersten op schaatsen stond, lijkt wel voorbij te zijn en daar kan ik nog steeds niet aan wennen.

7 maart (zondag)
Vorst van hedennacht 8 C., maar hedenavond is de wind West geworden en kwam de temperatuur voor het eerst weer even boven het vriespunt, dus géén ijsdag. Maar door de liefhebbers is er volop geschaatst, vandaag en dat gebeurt niet veel op 7 maart in een kwakkelwinter. (IJsbanen staan echter "droog", niet meer op vorst berekend!).

8 maart
Dooi en einde van de zéér koude dagen, die nu achter ons liggen. In het Handelsblad van heden een prachtige foto van schaatsers op een grote vaart bij de molens van Kinderdijk, een wereldberoemd plekje in Nederland. En met deze curiositeit sluit ik mijn winteraantekeningen 1970/71 maar weer af: ondanks wat ijsdagen en koude in maart, kan nauwelijks van een "normale winter" gesproken worden.